Назарбаевтың қызы әрбір электронды темір жол билеттерінен ақша табады

Orda.kz редакциясына тұңғыш президент Нұрсұлтан Назарбаевтың кенже қызы Әлия Назарбаеваның интернетте сатылған әрбір пойыз билеті үшін, сондай-ақ «Қазақтелекомның» төлем қызметі үшін комиссия алатын компаниясы туралы белгілі болды.

Әлия Назарбаева «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ мен «Қазақтелеком» АҚ-ға делдалдық қызмет көрсететін «Instant Payments» ЖШС компаниясын құрған. Елбасы қызының кәсіпорны пойыздарға билеттерді интернетте сату және ұлттық байланыс операторынан төлемдерді қабылдау жүйелеріне қызмет көрсетумен айналысады.

Instant Payments өзінің тұрақты комиссиясын белгілеп қойған. Оны ҚТЖ мен агрегаторлық компаниялардан пойыз билеттерін сатқаны үшін алады. Оның белгіленген мөлшері 44,8 теңге. Бірақ ақпан айынан бастап Әлия Назарбаеваның ЖШС оны 67 теңгеге дейін көтеруді жоспарлаған. Бұл ретте мұндай келісім-шарттан бас тарту мүмкін емес, әйтпесе қызмет билеттерді сатуды доғарады.

Билет жинаушылардың айтуынша, Назарбаева компаниясы комиссиясының қымбаттауы жолаушыларға әсер етуі мүмкін. Өйткені бұл пойыз билетінің бағасын көтереді.

Orda.kz Әлия Назарбаеваның кәсіпорны мен ұлттық компаниялар арасындағы ынтымақтастық схемасы қалай құрылғанын көрсетеді.

Instant Payments

Instant Payments 2011 жылы құрылды. Осы уақыт ішінде ол бірнеше жетекшілер мен кеңсе ауыстырды.

2022 жылдың қаңтар айындағы компанияның құрылтайшылары – Нұрсұлтан Назарбаевтың кенже қызы Әлия Назарбаева мен басшысы Диас Мәдіғожин.

10 жылға жуық уақыт ішінде компания өзінің басқару командасын және тіркеу орнын бірнеше рет ауыстырды. «Instant Payments» ЖШС-нің бірінші басшысы Дмитрий Бибик болды. Ол 2014 жылдың тамыз айында кеткен, қазір «Мультикасса» ЖШС-ін басқарады. Айта кету керек, компания 2GIS-те көрсетілген заңды мекенжайда тіркелмеген. Ол кеткеннен кейін Диас Мәдіғожин жетекші болды.

«Instant Payments» ЖШС жұмыс істеген уақыттан бері Алматы қаласындағы келесі мекенжайларда болған:

• Тимирязева көшесі, 80-үй, 30-пәтер.
• Панфилов көшесі, 212 үй.
• Әл-Фараби даңғылы, 176 үй, «Қазақфильм» киностудиясының аумағы, автомобиль көлігі шеберханасының ғимараты, 8 кабинет.

Сондай-ақ, өзгеріс қызмет түріне де әсер етті:

• Құрылған күннен бастап 2014 жылғы 8 тамызға дейін басқа топтарға кірмейтін жеке қызметтерді көрсету;
• 2014 жылғы 8 тамыздан 2017 жылғы 5 сәуірге дейін басқа топтарға жатпайтын өзге де кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет түрлері;
• 2017 жылдың 5 сәуірінен бүгінгі күнге дейін өтінімдерді (қолданбалы бағдарламаларды) және байланысты әрекеттерді орналастыру; басқа бағдарламалық қамтамасыз етуді басып шығару; бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу;

Instant Payments веб-сайтында компания ақпараттық технологиялар саласындағы соңғы әзірлемелерді пайдалана отырып, сату жүйелерін ұйымдастырып жатқанын айтады. Атап айтқанда, біз Mobius электронды билеттерді сату жүйесі туралы айтып отырмыз. Ол арқылы компания веб-сайттарды, өзін-өзі қызмет көрсету терминалдарын және виртуалды кассаларды пайдалана отырып онлайн билеттерді сатады.

Сайттың мәліметінше, Instant Payments серіктестері: Qiwi, Amadeus, Қазақстан темір жолы, Ұлттық банктің Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы және Қазақтелеком.

Әлия Назарбаева әр билеттен қалай ақша алады?

Instant Payments компаниясы Mobius электрондық билет жүйесін әзірледі және енгізді. Компанияның веб-сайтында былай делінген:

«Mobius жүйесі электронды билетті әртүрлі сату интерфейстері арқылы сатуға мүмкіндік береді. Мысалы, веб-сайт, өзін-өзі қызмет көрсету терминалы, виртуалды касса және т.б. және орталыққа қосылған мобильді кондуктор терминалының болуына байланысты. Mobius жүйесінің серверінде жолаушыны тек билетпен ғана емес, сонымен қатар жеке куәлік нөмірі бойынша және қағаз немесе электронды тасымалдағыштағы штрих-кодты автоматты түрде оқу арқылы отырғызуға болады.

Қазақстандық және ресейлік компаниялар арасындағы ұзақ мерзімді қарым-қатынастарды дамыту шеңберінде FBK Mobius әзірлеуші ​​компаниясы «ВНИИЖТ» ААҚ-мен FBK Mobius және ASU Express-3 жолаушылар тасымалын басқару жүйесін біріктіру бойынша табысты келіссөздер жүргізді, соның арқасында электронды билет «ҚТЖ» ҰК» АҚ жүйесі басқа ТМД елдерінің жолаушылар ағынын басқару жүйелеріне толығымен біріктірілген».

ҚТЖ 2019 жылдың шілдесіне дейін «Экспресс-3 ACS» бағдарламасын пайдаланды. Содан кейін президент Қасым-Жомарт Тоқаев делдалдардың кесірінен пойыз билеттері тапшы болды деп сынағаннан кейін Mobius жүйесіне көшті. Instant Payments инновациясы пойыз билеттерінің жасанды тапшылығын толығымен жеңе алмады. Бірақ бәрібір алыпсатарлардың өмірін қиындатты.

Пойыз билеттерін сататын әрбір компания, соның ішінде ҚТЖ, Instant Payments-ке комиссия төлейді. Түсіндіреміз: Мысалы, bilet.railways.kz сайтында жолаушы 2000 теңгеге электронды билет сатып алды. Оның ішінде ҚТЖ шамамен 12-18 теңгені Instant Payments комиссиясына төлейді. Билетті Aviata, ChocoTravel, Tickets.kz сияқты агрегаторлар арқылы сатып алса, «Елбасының қызы» ЖШС олардан қосымша 44,8 теңге алады.

Егер онлайн төлем үшін екі комиссияны қоссақ, Instant Payments әр билеттен 56,8 теңгеден 62,8 теңгеге дейін алады. ҚТЖ жылына 15 миллионнан 20 миллионға дейін билет сатады және оның жартысына жуығы онлайн сатылады. Instant Payments электронды билеттерді сатудан жылына шамамен 300-ден 500 миллион теңгеге дейін алады.

Сонымен қатар, «лездік төлемдер» комиссиясы сатып алушылар үшін бағаның өсуіне әсер етеді. Өйткені бұл ҚТЖ және агрегаторлар үшін эквайрингтен(төлем терминалдары арқылы, карта арқылы, тауарлар мен қызметтерді қолма-қол ақшасыз төлеу кассада немесе курьер арқылы) басқа қосымша шығындар болып табылады.

Mobius жүйесін ұстау құны белгісіз.

Агрегаторлық компаниялардың жауабы қандай?

Orda.kz редакциясы «Instant Payments» ЖШС-мен ынтымақтастық туралы ресми түсініктеме алу үшін Aviata және Chocotravel компанияларының баспасөз қызметіне жүгінді. Aviata жауапты өңдеусіз жариялауды сұрады.

«Әрбір сатылған теміржол билеті үшін біз «Instant Payments» ЖШС-не деректерді өңдеу қызметтерін көрсеткені үшін белгіленген ақы төлейміз. Жеті жылдық жұмыс барысындағы еңбекақы мөлшері бірнеше рет өзгерді.

Өзгерістер сомасы «Instant Payments» ЖШС қызмет көрсету шартына сәйкес коммерциялық құпия болып табылады. Біз тек түсініктеме бере аламыз. Біз 2021 жылдың желтоқсан айының соңында 2022 жылдың 1 ақпанынан бастап сыйақының айтарлықтай өсуі туралы хабарлама алдық. «Instant Payments» ЖШС бұл қызмет көрсетуші «ҚТЖ» ҰК» АҚ тарапынан бағаның өзгеруіне байланысты екені хабарланды.

Біз «Instant Payments» ЖШС жүйесін біржақты пайдалы деп санаймыз. Ол тек өз кассалары мен ҚТЖ қызметтері үшін ғана емес, сонымен қатар нарықтың басқа да тәуелсіз қатысушылары үшін онлайн форматта тасымалдау құжаттарын беру және қайтару бойынша барлық әдеттегі функцияларды орындауға мүмкіндік береді. Өз технологиясын пайдалана отырып, бұл делдал ҚТЖ-ға тұтынушыларға қызмет көрсетуге қатысты көптеген процестерді автоматтандыруға көмектеседі.

Дегенмен, авиация нарығымен салыстырғанда, әртүрлі авиакомпаниялардан билеттерді қосу және сатудың техникалық мүмкіндігін қамтамасыз ететін дистрибьюторлық жүйелер мен контент-провайдерлер де бар. Теміржол нарығындағы жағдайдан айтарлықтай айырмашылығы – авиаөнеркәсіп саласында дистрибьюторлық жүйелер арқылы авиакомпаниялар өз билеттерін сатқаны үшін бізге, интернет-агенттіктерге төлейді, ал біз, интернет-агенттіктер төлемейді.

Біз, ең ірі отандық әуе және теміржол билеттерін сату агенттігі ретінде, теміржол билеттерін ҚТЖ бағасымен сата алғымыз келеді, яғни мұндай технологиялық делдалдың қызметтері (ол Instant Payments ЖШС немесе кез келген басқа тәуелсіз провайдер болсын) контент провайдерімен («ҚТЖ» ҰК» АҚ) төленуі тиіс. Өйткені, бұл мемлекеттік монополисттің билеттерді қолжетімді және ыңғайлы ету, оның ішінде цифрлық қызметтер арқылы кеңінен тарату міндеті.

Біз қазірдің өзінде «Instant Payments» ЖШС мен «ҚТЖ» ҰК» АҚ тиісті филиалына тарифтерді көтермеу немесе көтеруді кейінге қалдырмау туралы ресми хат жазғанбыз. Өйткені бұл түпкілікті тұтынушылар үшін теміржол билеттерінің қымбаттауына әкелуі мүмкін».

Orda.kz редакциясы да Instant Payments-пен бірлесіп ҚТЖ-ға ресми сауал жолдап, жауап күтуде.

Instant Payments мен Қазақтелекомның қандай байланыс бар?

Әлия Назарбаева құрылтайшысы болып табылатын компания сайтында хабарланғандай, Instant Payments «Қазақтелеком» төлем жүйесінің операторы болып және абоненттерге Қазақстандағы 18 мыңнан астам сауда нүктелеріне онлайн-режимде қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Orda.kz тілшісі Qiwi төлем терминалы арқылы Қазақтелеком қызметі үшін төледі. Комиссия соманың бес пайызын құрады.

Жеке кабинетте «Қазақтелеком» қызметінің құнына «Instant Payments» ЖШС комиссиясы кіретіні көрсетілген.

2015 жылы Homebank командасы Facebook әлеуметтік желісіндегі Instant Payments екі пайыздық делдалдық комиссия алады деген жазбаға жауап берді.

«2015 жылдың маусым айынан бастап ұйымдардың көпшілігі «Қазақтелеком» АҚ қызметтері үшін төлемдерді делдал «Instant Payments» ЖШС арқылы қабылдауға мәжбүр болды. Тікелей келісімшарт «Қазақтелеком» АҚ бастамасымен бұзылды. Келісімшарттың жаңа шарттарына сәйкес, «Instant Payments» ЖШС 2% делдал комиссиясын алады. Банк басшылығы делдалдың комиссиялық сыйақысын банк қаражатынан уақытша төлеуге шешім қабылдады. 2015 жылдың 10 қарашасынан бастап банк клиентке 2 пайыздық комиссияны аударуға мәжбүр. Осылайша, «Қазақтелеком» АҚ қызметтерін төлеу үшін комиссия 50 теңге + төлем сомасының 2%-ын құрайды» деді Homebank командасы қолайсыздықтар үшін клиенттерден кешірім сұрап.

informburo.kz редакциясы бұл оқиғаға қызығушылық танытты, бірақ кейін мақала өшірілді. Бірақ өңделген нұсқасын «Наша газета» басылымы сақтап қалды.

1 ақпанда бұл схемада тағы бір компания «Orion Pro» ЖШС пайда болды. Ол төлем терминалдарын басқару бойынша міндеттемелерді өз мойнына алды. Қазақтелеком оған төлем терминалдары арқылы әрбір онлайн транзакциядан 3% комиссия аударады. Кәсіпорынды қазақстандық ірі инвестор Руслан Стамбеков басқарады. Бұл схеманы «Уральская неделя» газетінің журналистері анықтады. Бірақ кейін ол мақала да өшірілді.

«Самұрық-Қазына» АҚ шығындарын оңтайландыру саясаты шеңберінде, сондай-ақ бірлескен қызмет туралы келісімге сәйкес Orion Pro толық аутсорсингпен 2015 жылдың 1 ақпанынан бастап «Қазақтелеком» АҚ төлем терминалдары желісін басқарады. Бұл қадам Қазақтелекомға қолданыстағы терминалдар желісінің жұмысын жақсартуға, ішкі бизнес-процестерді айтарлықтай оңтайландыруға, шығындарды азайтуға және қаржылық және адам ресурстарын босатуға мүмкіндік берді» деді «Орион Про» ЖШС директоры Руслан Стамбеков 2015 жылы informburo.kz сайтының ресми сауалына берген жауабында.

Келісімшарт бес жылдық толық аутсорсингті қарастырды. Егер ол ұзартылмаса, 2020 жылы аяқталуы керек еді.

Қазақтелеком Instant Payments және Orion Pro компанияларымен ынтымақтастығы туралы мәліметтерді жария етуден бас тартты.

«Коммерциялық құпия туралы ережеге сәйкес, коммерциялық келісім-шарттардың талаптары коммерциялық құпия болып табылады және «БАҚ туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес компания мұндай ақпаратты жарияламауға құқылы» деді «Қазақтелеком» АҚ баспасөз қызметі. Orda.kz сайтының ресми сауалына жауап берді.

Orion Pro дегеніміз не?

Orion Pro сайтында оның Қазақстанда 2007 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқаны айтылған. Бірақ мемлекеттік деректер базасына сәйкес, алғашқы тіркеу 2013 жылдың 13 қарашасында өткен.

Orion Pro серіктестерінің қатарында Instant Payments ЖШС, Қазақтелеком, ҚТЖ, Qiwi және Kazpost бар. Компания өз жарнамасын терминалдар мен түбіртектерге орналастырады.

Instant Payments LLP мен Orion Pro не байланыстырады?

Компаниялардың шын мәнінде бір-бірінің серіктесі, сонымен қатар бір кәсіпорындарға бірдей қызмет көрсететіндігінен басқа, олар Алматыда бір ғимаратта орналасқан.

Instant Payments веб-сайтындағы мекенжай: Алматы қаласы, Әл-Фараби даңғылы, 176, «Қазақфильм» киностудиясы, автокөлік нысаны аумағындағы кеңсе, 3-қабат. Бірақ жолдың фотосы сәл басқаша орынды көрсетеді.

Instant Payments Call-орталығы олардың №8 кеңседе жұмыс істейтінін айтты. Orion Рro-да мына мекенжай бар: Әл-Фараби даңғылы, 176, №7 және 8 кеңселер, бірақ Call-орталығы олардың кеңсесі қайда орналасқанына жауап бере алмады.

«Өкінішке орай, бізде мұндай ақпарат жоқ. Мен сізге кеңес бере алмаймын. Біз техникалық қамтамасыз ету бөліміміз», – деп хабарлады Orda.kz тілшісіне.

Компаниялардың қазіргі басшылары «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ-да бірге жұмыс істегенін айта кеткен жөн. 2009 жылдың 12 наурызында Диас Мәдіғожин Ұлттық процессинг орталығының басқарма төрағасы болып тағайындалса, сол күні оның орынбасары болып Руслан Стамбеков тағайындалды.