Метродағы адам өлімі: Алматыға трамвайлар қайта орала ма?

Желтоқсанның 18-і Алматы қаласының әкімі Ерболат Досаев қаланың әлеуметтік-экономикалық дамуына арналған баспасөз мәслихатын өткізді. Мәслихатта көлік қозғалысына қатысты сұрақтар туындады. Orda.kz нақты не болғанын мәлімдейді.

Метро туралы не дейді?

Қала әкімі биыл метрополитеннің жаңа желілері құрылысын жандандыру жоспары туралы бір емес, бірнеше рет айтты. Метро жолы қала аумағынан шығып, «Жібек жолы» стансасынан әуежайға дейін, ал екінші жағы – «Бауыржан Момышұлы» стансасынан «Барлық» базарына дейін, яғни «Алтын Орда» базары орналасқан жолдың қарсы жағына дейін болуы керек.

Әкім бұған дейін қала басшылығы аталған желі құрылысына инвестиция салатын демеуші іздеп жатқанын айтқан болатын. Қорытынды баспасөз мәслихатында Досаев метро құрылысын қаржыландыру туралы толығырақ айтып берді. 

Әкімнің айтуынша, Алматы метросы құрылысын жалғастыру үшін ақша бөлетін нақты қолдаушы инвестор әлі анықталған жоқ.

«Біріншіден, біз белгілі халықаралық қаржы институттарымен: ХҚК, ЕҚДБ, Азия даму банкі, Қытайдың Эксим банкі, Қайта құру және даму банкі сияқты әртүрлі инвесторлармен келіссөздер жүргізіп жатырмыз. Бізге ұсынылатын ең жақсы шарттарды таңдауымыз қажет», - деді Досаев. 

Бұл тұста әкім қаржылық донорлар консорциумын құру мүмкіндігін де жоққа шығармады.

Әкімдік жаңа желіні бұрынғы стансаларға қарағанда тезірек салуды күтіп отыр. Сарыарқа мен Бауыржан Момышұлы стансаларының құрылысы үш жарым жылдан жеті жылға дейін созылды. Сонымен қатар, өткен аптада Абай стансасында болған қайғылы жағдайға ұқсас оқыс оқиғалардың алдын алу үшін жаңа бекеттерді толықтай мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған құрылғылармен жабдықтау жоспарланып отыр. Адам өлімінің алдын алу үшін 2025 жылдың басында қолданыстағы стансаларда турникеттер орнату жоспары да бар екен.

Осы арада инвестор табумен қатар әкімдік жер мәселесін де шешіп жатқандарын жеткізді. Досаев метро құрылысына қажет болатын учаскелерді сатып алу жұмыстары жүргізіліп жатқанын да айтты.

«Біз «Барлықтың» өзін сатып алуды аяқтап жатырмыз. Ол жерде үлкен көлік торабы болады. Бұл метро, ​​BRT, әлеуетті LRT – мұның бәрі бір жерде шоғырланады. Дәл сол шығыс бағыттағы Құлжа күре жолына жақын салынады», - деді Досаев. 

Алматы бюджетінде жер телімдерін сатып алуға ақша бөлініп қойған. Досаевтың айтуынша, осы күнге дейін ешқашан жер иелері билік ұсынған бағаға бірден келісе кетпеген.

БРТ және ЛРТ туралы мәслихатта не айтылды?

Досаев LRT-тің Алматыда пайда болуы мүмкін екенін бұрын айтқан, бірақ 18 желтоқсанда ол нақты қай жерде болатыны айылды. Әкімнен Бауыржан Байбек тұсында жойылған трамвайды Алматы көшелеріне қайтару жоспары туралы сұралды.

«Біз трамвайларды қайтармаймыз – оны сағынып жатқан алматылықтар да жоқ», - деп жауап берді Досаев. 

Бірақ Бауыржан Момышұлы – Төле би – Абылай хан – Райымбек бағыты бойынша 26 шақырым LRT төсеу жобасы бар. Олар Райымбекте 17,2 шақырым, Желтоқсан көшесінде 4,6 шақырым LRT құруды жоспарлап отыр. Тіпті Райымбектің өзінде олар биылғы жылы БРТ құрылысының бірінші кезеңін бастауға дайын. Бұл жоба бойынша Пушкин мен Охрименко көшелерінің арасы жұмыс жүргізіледі.

«Осы жылдың тамыз айында бізде бірінші кезең бойынша сараптамалық қорытынды жасалды. Бірақ біз қалалық көлікті дамыту бойынша мамандармен кездесу өткіздік, олар бұл жұмысты екі шетінен – Пушкин көшесінен де, Алтын Ордадан да бастауды ұсынды. 25 желтоқсанға дейін екінші кезең бойынша сынақтың аяқталуын күтеміз. Қаңтар айында конкурс жариялаймыз, наурыз айында жұмысқа кірісеміз деген ойдамыз», - деді әкім. 

Көктемде Желтоқсандағы BRT құрылысы басталады. Бұл ретте көліктерге арналған жолақтар тарылып, басқасын қоғамдық көліктерге бөлу қарастырылады. Ол үшін Досаев бұл нені білдіретінін айтпай-ақ, жаңа тарифтік мәзір жариялады.

Сайрандағы автобекет

Сондай-ақ Ерболат Досаевтан өте қайғылы жағдайдағы «Сайран» автобекетінің жайы сұралды.

«Сайран» автовокзалы – менің бас ауруым», – деді әкім. 

Бекет 2000-шы жылдардың басында жекешелендірілді, содан бері тек 2010-жылдардың аяғында базалық жаңғырту жүргізілді. Досаевтың айтуынша, мәселені иесімен шешу әрекеті болған. Алматы үшін көлік торабы ретінде маңызды екеніне қарамастан, бекет иесімен әңгіменің түйіні шешелмей қалған.  

«Менеджмент және жаңа инвестициялар бойынша меншік иелерімен келіскен компаниялар пайда болды. Бірақ содан кейін, шамамен алты ай өткен соң, иелері өз ұстанымдарын өзгертті.  Осыдан кейін біз көп күттік, қазір Сайранды коммуналдық меншікке қайтару мүмкіндігі туралы қожайынмен келіссөз жүргізіп жатырмыз», - деді әкім. 

«Сайранның» иесі ресми түрде –Күләш Мұқұжанова болып тіркелген.

Әкімнің айтуынша, ең дұрысы олар автовокзалдың Сайран көлінің жағалауы бар біртұтас кешеннің бір бөлігі болғанын қалайды, қазір қайта жөндеу жұмыстары аяқталуға сәл қалды. Бірақ «Сайран» қалаға қайтарылса, оны қалпына келтіру жұмыстары 2026 жылға жетпей басталып кетуі мүмкін.