«Мылтықтың жыры»: Қаруды Шерзаттың өзі әкелгені рас па?

Талдықорғанда 16 жасар Шерзаттың өліміне қатысты сот отырысы өтіп жатыр. Бүгінгі сотта бірқатар куәгерлерден жауап алынды, сондай-ақ марқұм Нұрғанат Ғайыпбаевтың тергеу барысында берген түсініктемесін жария етілді. 

Orda.kz репортажында осы жайлы толық ақпарат береді.

Еркебұлан Тоқтарбай – айыпталушы — Дархан Әскентайдың сыныптасы. Сот барысында ол оқиға болған күнді егжей-тегжейіне дейін сипаттап берді. Айтуынша, сыныптасы Айдынның үйінде жиналған кезде Дархан он минутқа шығып, қолына сыра ұстап қайта оралған. Кейінірек дүкен маңына дейін көлікпен жеткізіп тастаған.

«Дархан көлікте біреумен сөйлесіп, мың теңге сұрап отырды», — деді ол.

Ал оқиға жайлы тек әлеуметтік желіден естігенін айтты.

Тағы бір куәгер, Жәнібек Әмірақын – Талғар ауданы полиция басқармасының патрульдік полиция қызметкері. Ол оқиға болған күні қызметте болғанын айтып берді. Оның сөзінше, Менделеев көшесінде төбелес болғаны туралы хабар алып, оқиға орнына жеткенде жердегі қанды көрген. Куәгерлердің айтуынша, пышақталған бала емханаға жеткізілген.

«Кейін бір күдіктіні әріптесім екеуміз ұстадық. Ол Дархан болып шықты. Сыныптасымды бірден танымадым. Көзі ісіп кеткен, үстінен ішімдік иісі шығып тұрды», — деді ол.

Нұрғанаттың жауабы

Прокурор Дана Сәрсенбай алдын ала тергеу кезінде жазылған Нұрғанаттың жауабын оқып берді. Оның айтуынша, оқиға болған түні ол үйінде ұйықтап жатқан. Жеңгесі оятып, Шерзаттың біреумен ерегесіп қалғанын жеткізген. Дүкенге барған Нұрғанат алдымен Шерзаттың әкесі Қаржаубаймен сөйлескен. Оқиға орнында Шерзат пен Дархан дауласып қалады.

Нұрғанаттың айтуынша, Дархан Шерзаттың анасын балағаттаған соң, Шерзат оны ұрып жіберген. Қаржаубай болса, Дарханға кішкентай баламен болған жанжал үшін сырттан адамдарды неге шақырып жатқанын сұрап, сабырға шақырған.

Кейін Нұрбол есімді азамат келіп, белгісіз «Чика» деген лақап аты бар жігітке және тағы бірнеше адамға хабарласқан. Нұрғанаттың сөзінше, «Чика» көліктен түсіп, топқа «Делайте!» деп бұйрық берген. Тергеу барысында бұл есімді тек Шерзаттың анасы мен Нұрғанат атаған. Адвокаттар бұл адамның кім екенін сот процесі барысында анықтауға уәде беріп отыр.

 Сол кезде Нұрғанаттың өзін бірнеше адам ұрып, пышақтаған.

«Шерзат жаныма келіп: «Аға, маған бірдеңе тығып алды» деді. Қасына барып, пышақ сұғылғанын көрдім», — дейді ол жауабында.

Марқұм Нұрғанаттың айтуынша, сол сәтте сегіз адам шабуылдап, жараланғанына қарамастан, соққыны тоқтатпаған.

Марқұм Нұрғанат Ғайыпбаевтың алдын ала тергеу кезінде берген жауабында қылмыс жасалған түні дәл осы «Чика» есімді жігіттің лақап аты аталды. Ол туралы «Орда» тілшісіне марқұм Шерзаттың отбасының адвокаты Мейірман Шекеев оның сотта куәгер ретінде жауап бергенін растады.

«Нақты ештеңе айта алмаймын. Бұл — тергеуге қатысты мәселе. Бірақ Чиканың кім екені онсыз да белгілі болып қалды. Ол күдікті ретінде емес, куә ретінде куәлік берді», — деді Шекеев.

Ғайыпбаевтың бұл сөздері бұған дейін айыпталушы Дидар Қалиахметтің бөлесі Самат Әбдіқадір есімді куәгердің айтқандарына сай келіп тұр. Ол «Чика» болуы мүмкін. Әбдіқадірдің айтуынша, сол күні ол Қалиахмет және Дәулет Мұратовпен бірге «Қамажай» дүкеніне Hyundai Elantra көлігімен келген. Сыртта 7–8 жігіт тұрған.

«Ғайыпбаев менімен амандасып: «Сендер төбелеске келдіңдер ме?» деп сұрады. Мен: «Мен шалмын ғой» дедім. Ол күліп: «Біз құрдас сияқтымыз, мен 1994 жылғымын» деді. Мен 1997 жылғы екенімді айттым», — деді куәгер.

Әбдіқадірдің сөзіне қарағанда, олар дүкен ішіне кіргенде сатушы Қаржаубай Нұрымов оларды сауда жасамай, бірден шығарып жіберген. Арада аз уақыт өткенде сырттан шу шыққан. Осы сәтте олар дүкеннен кетіп қалған. Алайда ол нақты не болғанын көрмегенін айтты.

Бұл аз уақыт ішінде нақты не болғанын Әбдіқадір айта алмады. Өзі көзілдіріксіз болғанын, жарықтан ештеңе көрмегенін, адамдардың түрін танымай қалғанын жеткізді. Сотта ол қобалжып, жиі-жиі су ішіп отырды. Оның сөзі небәрі 14 минутқа созылды.

«Мылтықты ауаға атты»

Сотта куәгер болған Талғат Әшірбаевтың айтуынша, сол күні ол сотталушы Абзал Шынасылды «Қамажай» дүкеніне дейін жеткізген. Дүкеннің алдында жанжал болып жатқанын көріп, артынша мылтық дауысын естіген. Қорыққан куәгер оқиға орнынан кетіп қалғанын айтты.

10–15 минуттан соң қайта өткен кезде Әшірбай жерде қансырап жатқан баланы, ал оның жанында айғайлап тұрған анасын көрген.

«Мылтықты көрдім. Бірақ адамдарға емес, жоғарыға атты», – деді ол.

Сотта ол бұл сөзін беттестіру кезінде де растаған. Жәбірленуші тараптың адвокаты «неге жедел жәрдем шақырмадыңыз?» деп сұрағанда, Әшірбай «қорықтым, бәле-жаладан сақтандым» деп жауап берді.

«Мылтықты Шерзат әкелді»

Нұрқанат Ғайыпбаевтың тергеу кезіндегі жауабының жасырын камерамен түсірілген бейнежазбасы сотта көрсетілді. Бейнежазбада Нұрқанат Ғайыпбаев тергеушілердің сұрақтарына жауап беріп, оқиға алдындағы жағдайды сипаттады.

«Мылтықты ма? Қай жерден алып келгенін білмеймін, Шерзат алып келді. Түсінген жоқпын. Інім әкелді. Мен жарты сағаттан көлікпен келген болсам, Нұрболат және «гольфпен» тағы бір жігіт келді. Мен олармен сөйлестім. «Пьяный базар – не базар, ол болмайды, қалай болса да мас адам мастығын істейді ғой» деп сөйлестім. Мен бауырымды (Шерзатты) қайтарып жібергенмін ғой. Ол кетеді. Олар «інінді шақыр, кешірім сұрай салсын, сонымен халас» деді Нұрболат. Чина, Мина деген біреулерді телефонмен шақырды. Жігітше «питак» берді. «Болды» дедім. Бірақ бір машина, екінші тағы бір машина келді», — деп сөйлеп жатты марқұм бейнежазбада.

Жәбірленушілердің адвокаты Мейірман Шекеев ауруханада Нұрғанаттан алынған жауап туралы пікір айтты.

Шерзаттың достары

Шерзат Полаттың ісі бойынша тергеу барысында марқұмның досы Нұрдаулет Байтұрсынов пен Алдияр Махмедтің тергеу кезінде берген жауабының бейнежазбалары жарияланды. Ол 2024 жылдың 3 қазанында досы Ахмедпен бильярд ойнап жатқан кезде Шерзаттан қоңырау келген. Шерзат оған біреумен ерегесіп қалғанын хабарлап, кейін жағдайды Нұрғанат ағасының шешкенін айтып, келмей-ақ қоюды сұраған. Куәгерлер таксиге отырып қойғандықтан, жолды кеспей сол маңға барғандарын айтты.

Такси шақырып, «Қамажай» дүкеніне жеткенде, олар алдымен «Гольф» көлігінде тұрған үш жігітті, кейін «Акцент» көлігінен түскен үш адамды көрген. Артынан «Мерседес» көлігі келіп, бес жігіт, екі әйел түскен. Бір жігіт «Кім менің бауырымды ұрды?» деп сұрапты. Бұлар Нұрғанаттың өзімен сөйлесуді сұраған. Алайда күдіктілердің біреуі Ахметті ұрып, ол қабырғаға басы тиіп, жығылған. Кәмелеттің жасқа толмаған осы куәгер сол сәтте «Бауырым не болды?» деп күдіктілердің бірі пышақ көрсеткенін айтты. Осы кезде Нұрқанат дереу келіп, Ахмедті көтеріп, алып кетеді. Пышақ ұстап ұмтылған тағы бірнеше адамды көрген бұл жас балалар жанұшыра қашқан.

Нұрдаулет пен Ахмет 350 метр жүгіріп кеткен, кейін оралып, «Қамажай» дүкеніне кіріп, Шерзаттың анасына су беріп, жедел жәрдем мен полицияны шақырған. Осыдан соң олар ауруханаға барды.

Сот отырысынан кейін Тоқтаубаевтар бауырларының мүддесін қорғайтын Гүлмира Бабажанова мен Нұрқияс Илясовтың қорғаушысы Нұрлан Қилыбаев пікір білдірді.

«Шекеевтің сұхбатына қатысты да, айыпталушылардың туыстары жайлы да, жалпы сот процесі туралы да біз ештеңе айта алмаймыз. Прения кезінде бәрін естисіздер, ютубта тікелей трансляция бар. Не талқылаймыз енді? Бәрі көз алдарыңызда өтіп жатыр. Өз пікірімізді тек сот процесі аяқталған соң білдіре аламыз. Бұл – әдеттегі қылмыстық іс емес. Қазір әр тараптың тағдыры шешіліп жатыр», – деді олар.

Сот отырысы 5-мамыр күні жалғасады. Orda.kz сот отырысын әрі қарай баяндайды. Сот залынан тікелей эфирді біздің YouTube-арнамыздан көре аласыздар.