Тұқыммен бірге парақорларды отырғызған: агробизнесмен Марат Әбиевтің Құлыбаевпен байланысы қандай

Orda.kz тілшісі көп салалы кәсіпкер Марат Әбиевтің 32 жасында канадалық бидай тұқымымен егіс егіп, жіксіз құбыр зауытын ашып, «болашақтың архитектурасын» қалай салғанын, сондай-ақ Назарбаевтың күйеу баласымен және олигарх Рашит Сәрсеновпен қалай жұмыс істегенін анықтады.

Өткен аптада Интернет TDFA-ның тегін корпоративтік концертінің тоқтатылуы туралы жаңалықтарға толы болды. Кәсіпкер Марат Әбиев Қазақстан астанасына елдің барлық өңірінен 15 мың адам әкелмек болған. Нұр-Сұлтан қаласының әкімдігі бұл жағдайға қатысты өте өткір пікір білдірді: «Концерт өткізуден бас тарту туралы ресми хабарламаға қарамастан, ұйымдастырушы алаяқтық жолмен концертке шақыруды жалғастыруда, сол арқылы адамдарды адастыруда!».

Orda.kz редакциясы Марат Әбиевтің кім екенін, оның Назарбаевтың туыстарымен қандай қарым-қатынаста екенін және оған Канададан келген тұқымның қандай қатысы барын анықтады.

Агрохолдинг немесе «мемлекет ішіндегі мемлекет»

Марат Әбиев 2020 жылы Қазақстанның ақпараттық күн тәртібіне Канададан дәнді дақылдар тұқымын әкелгенін және қазір елді дағдарыстан, әлемді аштықтан құтқаратын тамаша ауылшаруашылық жобасы бар екенін мәлімдеуімен белгілі болды.

Сиқырлы ауылшаруашылық холдингі идеясы Ауыл шаруашылығын дамыту қорының (TDFA) Genesis ішкі әлеуметтік жүйесімен «Болашақ сәулетшілері» брендімен қалыптасты.

Үш негізгі видеода TDFA өкілдері анонимді еуропалық инвестордан 7 млрд долларды, Қазақстан үкіметінен 5 млн гектарды қалай алу керектігін, оларды 1200 «тиімді менеджерлердің» ауылшаруашылық кәсіпорындары арасында бөлу және супер астық өндіру туралы айтты.

Мұның бәрі салықтан және мемлекеттік бақылаудан босату жағдайында жұмыс істеуі керек еді. Алынған азық-түлік экспортқа шығарылып, ал артығы гуманитарлық көмек ретінде Африка елдеріне жеткізіледі.

Genesis экожүйесінің ішінде құзырлылық жүйесі бар билер институты енгізіліп, арнайы дайындалған адамдар сыбайлас жемқорлықпен күреседі. Олар қызметкерлерге жеңілдетілген автонесие схемаларын әзірлейді, өз банктері пайда болады. Әбиев доллар мен еурода жабық экономикалық жүйе құруды да жоспарлап отыр.

Осылайша, жоба авторлары мемлекет есебінен өздерінің «мемлекет ішіндегі мемлекетін» құрғысы келген және сонымен бірге үкіметтен олардың ісіне араласпауын талап еткен.

Канадалық тұқымдарға деген үміт ақталмады

«Сәулетшілер» республиканың тың жерлеріндегі канадалық тұқымдар гектарына 35 центнерден өнім беретінін (қазір орташа өнім гектарына 12 центнерді құрап отыр) айтқан. Бірақ бәрі ойдағыдай шықпады.

«Genesis өкілдері серіктестікке бірнеше табысты, тәжірибелі фермерлерді шақырып, оларға өте импорттық канадалық тұқымдарды сынауды ұсынды. Солтүстік Қазақстан облысында сырттан әкелінген канадалық тұқымдар егілген алқаптар 15 центнер/га нәтиже көрсетті, ал Германиядан келген тұқым – 24 центнер/га, ресейлік «Омская-36» сорты босатылған – 23,5 центнер/га» деді ҚР бұрынғы Ауыл шаруашылығы министрі Сапархан Омаров inform.buro сайтына берген сұхбатында.

Тәжірибелік «Канада» алқабының нәтижесі қазақстандық және ресейлік селекцияның тұқымын егіп жатқан «Родина» агрофирмасының егіс алқаптары деңгейінде болып шыққанын Родина бас агрономы Қанат Әділбеков те айтты.

Сәтсіз тәжірибеден кейін «Болашақтың сәулетшілері» диқандармен, бір мезгілде Ауыл шаруашылығы министрлігімен дауласып қалды. Біріншілері кәсіпқой емес деп айыпталса, Ауыл шаруашылығы министрлігі сатқындық жасады деп айыпталды.

Канададан сиқырлы тұқымдар заңсыз алынды

Канадалық Өсімдіктерді дамыту агенттігінің директоры Лорн Хэдли 2020 жылы Қазақстаннан жасырын сатып алушылар бидай, арпа, бұршақ және соя тұқымдарын өсіруге заңсыз әрекет жасап жатқанын айтты.

«Алғашында қазақстандықтар тұқымды ашық түрде сатып алуға тырысты, бірақ канадалық өндірушілер бас тартқаннан кейін олар канадалық жүк тасымалдау компаниялары мен азық-түлік брокерлерін тапсырыс қайда жеткізілетіні туралы алдап, тұқымға қол жеткізді.

Қазақстан жаңа өсімдіктердің сорттарын қорғау жөніндегі халықаралық одаққа мүше емес. Одақ аясында экспортталатын болса, канадалық бидай сорттарын дамытуға 15 жылдан астам миллиондаған доллар жұмсаған селекционерлерге роялти беріледі. Заңсыз сатып алу фермерлер үшін әділ емес» деді Лорн Хэдли канадалық БАҚ-қа.

Хэдли қазақстандық сатып алушыларды «өте агрессивті» деп сипаттап, фермерлерге абай болуға кеңес берді.

Канадалықтардың мәлімдемелеріне қарамастан, Әбиев әлі күнге дейін Дүниежүзілік сауда ұйымының зияткерлік меншік құқығының сауда аспектілері (TRIPS) келісімі арқылы тұқымды заңды түрде алғанын алға тартады. Бұл ретте ол әкелінген тұқымдардың санын ашып көрсетпейді.

«Олжа Агро» агроөнеркәсіптік холдингінің иесі Айдарбек Ходжаназаров «Болашақ сәулетшісіне» канадалық тұқым егу үшін 5 мың гектар жер ұсынып, техника да беруге уәде еткенімен, Әбиев неге екені белгісіз.

Марат Әбиевтің өмірбаянына шолу

Әбиевтің әкесі Жақсылық Ақтөбе мұнай барлау экспедициясында дизельші, Октябрь бұрғылау басқармасында және «Қазақстан-Қытай бұрғылау компаниясы «Ұлы қабырға» ЖШС-да цех бастығы, Орталық өндірістік қызмет көрсету базасында бас инженер, «Ақ жүкті» мемлекеттік әскери кәсіпорны командирінің жедел жұмыс жөніндегі орынбасары болып жұмыс істеген.

Әбиевтың анасы Тамара - университетте сәулет және құрылыс құрылымдарының оқытушысы, шахматтан ҚазССР чемпионы.

Forbes журналына берген сұхбатында болашақ «сәулетші» 2007 жылы мобильді картриджді толтыруға патент алғанын айтты. Алайда, «Объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізілімінің мұрағатында» мұндай патент жоқ.

Сол мақалада Әбиевтің 2009 жылы көлікті спутниктік бақылау үшін «Евромобил Қазақстан» ЖШС құрғаны айтылды. Бұл ақпарат Egov порталының деректеріне сәйкес келмейді – «EuroMobile Kazakhstan» ЖШС 2013 жылы Ренат Кенжеғалиев тіркеген.

2011 жылы Әбиев жер қойнауын пайдаланушылар мен KSP Steel өндіретін мұнай-газ компаниялары үшін тігіссіз құбырларды сату мақсатында «KSP Steel Trading House» ЖШС (Қазақстан жіксіз құбырлар зауыты) құрды.

Бір жылдан кейін шетелдік NEWBRIDGE ALLIANCE LTD компаниясы KSP Steel Trading House құрылтайшылары тізімінде пайда болды, ол бастапқыда Виргин аралдарында, содан кейін Сингапурда тіркелген.

Құбырларды сатуда Энергетика министрлігі Қалдықтарды басқару департаментінің бұрынғы басшысы Жан Нұрбековтің рөлі орасан (бір жыл бұрын ол жымқыру дауына қатысып, Энергетика вице-министрлерімен бірге сотта болған). Дәл Нұрбековтың қолдауымен Әбиев «СНПС Ақтөбемұнайгаз» АҚ мен қытайлық құбыр өндіруші компанияға тиесілі екенін дәлелдеді, содан кейін «Ақтөбемұнайгаз» KSP Steel-тен құбырлар сатып ала бастады.

Айта кетсек, «KSP Steel» ЖШС құрылтайшылары – олигарх Рашит Сәрсеновпен байланысы бар Эдуард Креймер және Asia Pasific Investments Limited. Соңғысы өз кезегінде Назарбаевтар отбасына жақын болған.

Әбиев 2014 жылы «Атамекен» ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасының Мемлекеттік сатып алу және жергілікті қамту департаментінің директоры қызметін атқарған. Біраз уақыттан кейін ол 2015 жылдың ақпан айынан бастап Энергетика министрлігіне жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттардағы жергілікті қамту динамикасын талдау бойынша қызметтерді көрсету функцияларын алған «Нарық мониторингі және сараптама орталығы» ЖШС басқарды.

Жемқорлықпен күрес немесе Әбиевтің Тимур Құлыбаевпен байланысы

Genesis желісінің негізгі мақсаттарының бірі – сыбайлас жемқорлықты жою. Әбиев қазірдің өзінде 15 жемқор шенеунікті түрмеге қамап, тағы 1000 шенеунікті түрмеге жіберетінін айтты. Оның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жоспары аясында таратқан идеялары бірден Қылмыстық кодекстің бірнеше бабына жатады: адам ұрлау, оларды заңсыз ұстау, елден заңсыз әкету және одан кейінгі суицид.

«Мен халықты бірлікке шақырамын. Маған 10 мың күрескер, менімен бірге сыбайлас жемқорлықпен күресетін жігерлі жігіттер керек. Егер қандай да бір жемқорлар халқымызды ренжітетін болса, біз бұл адамды шетелге қауіпсіз аумаққа апарамыз, ал мен бұл сұмдықпен жеке өзім айналысамын» деді Әбиев блогер Әлібековке берген сұхбатында. Бейнежазба сот шешімімен жойылған, бірақ интернет барлығын есте сақтайды.

Әбиев мырза жемқор шенеуніктерді түрмеге қамап қойғанын жасырмады. Парақорлықпен күресте «Болашақ сәулетшісіне» Тимур Құлыбаев пен Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет көмектесті.

2016 жылы Марат Әбиев «Қазақстан мұнай өңдеу зауыты» ЖШС директоры болып тіркелді, ол өз кезегінде Каспий мұнай компаниясы кәсіпорнының серіктесі болды (түпкі иесі Тимур Құлыбаев).

Әбиев пен Құлыбаевтың компаниясының өкілдері мұнай зерттеу бөлімінің бас маманы Арман Ағубаевтың пара алу ісі бойынша тергеуге өз еркімен көмектескен. Ағубаев Құлыбаевтың компаниясы өндіретін шикі мұнай туралы оң пікір білдірмеді. Ағубаев қажетті сараптама қорытындысын алу үшін 150 000 доллар сұраған. Әбиев бастама көтеріп, кеден қызметкерін пара алып жатқан жерінен ұстау үшін «сәулетшіге» жалған ақша берген Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке жүгінген. Қылмыстық детектив оқиғасына ұқсайды.

Марат Әбиев кімнің мүддесі үшін әрекет етеді?

Әбиев өзін «крышасы жоқ адам» деп санайды. Дегенмен, оның өмірбаянын мұқият зерттегеннен кейін оның мансабын құруға көмектескен олигархтармен және шенеуніктермен (Тимур Құлыбаев, Жан Нұрбеков, Рашит Сәрсенов) қатысы бар екенін білуге ​​болады.

Жақында Telegram-арналардың бірі оның олигархтармен бірлескен іс-әрекетінің жаңа нұсқасын жариялады.

«Ол ұзақ уақыт Қайрат Сатыбалды мен Әнипа Назарбаеваның қолдауына ие болды. Әбиев Қазақстан-Қытай шекарасында контрабандамен айналысып, шын мәнінде ол Нұрсұлтан Назарбаевтың отбасы мүшелерінің көзіне түсіп, олардан ірі көлемде ақша алып, олар үшін контрабандалық тауарларға қатысты ең лас схемаларды жүзеге асырған. Егер бұл айыптаулар рас болса, Әбиевтің Нұр-Сұлтанда жоспарлаған концертінің мақсаты Сатыбалды мен Қайрат Боранбаевтың мүддесі үшін арандатушылық болуы мүмкін» делінген жазбада.