Назарбаев әскері: лоббистер, тыңшылар және шейх немесе Қазақстанның мойнына арқан қалай байланды

Нұрсұлтан Назарбаевпен байланысты көп миллиард долларлық империя қаңтар оқиғасынан кейін таңғажайып үдерістерді бастан кешіре бастады. OCCRP сыбайлас жемқорлық және ұйымдасқан қылмысты зерттеу орталығының мәліметі бойынша, банктің бас компаниясы – британдық Jusan Technologies компаниясының түпкілікті бенефициары Қазақстанның тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаев. Банктер, қаржы компаниялары, азық-түлік өндірушілері, телекоммуникация компаниялары және тағы да басқа кіретін активтердің құны шамамен 8 миллиард долларды құрайды. Біз Jusan Technologies және оның ең жаңа қызметкері, Уотфордтағы британдық лорд Дэвид Эванс туралы айтып отырмыз. Ол күшті саясаткер және бай тәжірибесі бар, сондықтан да болар бірінші дәрежелі лоббист қызметіне алынды. Бұл мақала біз үшін жаппай кибершабуыл себебін анықтау болып шықты.

Jusan тұрғылықты жерін ауыстырады

2021 жылдың соңына дейін Jusan Technologies акционерлерінің тізімі келесідей болды: 92,38% -ы Pioneer Capital Invest-тің бақылауында болды, тағы 4,61% -ы Ербол Орынбаевтың (бір кезде Jusan тобының басшысы болған) жеке меншігінде, ал 2,99% -ы белгілі Qaz42 Investment SPV RSC меншігінде болды.

Егер бұрын Jusan Bank түпкілікті бенефициар ретінде Қазақстанда тіркелген Назарбаев Қорын көрсетсе, енді ол АҚШ-тың Невада штатында тіркелген NU Generation Foundation, Inc (бұдан әрі - NUGF) коммерциялық емес ұйымына айналды. Бұл туралы ресми түрде біз Jusan Bank-тің ағымдағы жылдың 30 маусымында жарияланған 2021 жылға арналған қаржылық есебінен білдік.

2021 жылдың 27 қазанында Pioneer Capital Invest Jusan Technologies үлесін Horizone One-ға берді, ол келесі күні оны Jysan Holding-ке сыйға тартты. Соңғысы, өз кезегінде, NUGF-ке тікелей тиесілі және ресми түрде Қазақстанның тұңғыш президентімен байланысты емес.

Шындығында, ештеңе өзгерген жоқ, Jusan империясының артында баяғы кейіпкерлер тұр: Қазақстанның бұрынғы білім министрі Аслан Сәрінжіпов бастаған Назарбаевтың ең жақын серіктері мен сенімді адамдары. Бірақ жоғары лауазымды қызметкерлердің қатары ерекше тұлғалармен толықты. Британдық лордтың соңынан Jusan Technologies-тен кейін Arcanum жеке барлау компаниясының негізін қалаушы Рон Вахид (Масудул Рони Вахид) және қаржыгер Кристиан Бернер (Кристиан Мартин Бурнер) сияқты адамдар келді.

Бангладештен келген қылыш

Рон Вахид — Лондонда тұрақты түрде тұратын бангладештік американдық. Arcanum әлемдегі ең бай адамдарға ғана емес, сонымен қатар бүкіл мемлекеттерге, соның ішінде Қазақстанға да барлау қызметтерін көрсететін оның ең маңызды туындысы екені даусыз. Arcanum-мен ынтымақтастықты Financial Times газетіне берген сұхбатында Қазақстанның бұрынғы әділет министрі Марат Бекетаев растады. Шамасы, Arcanum Қазақстан үшін сыртқы барлау қызметінің, өте қымбат аутсорсинг қызметінің рөлін атқарған сияқты.

Arcanum Global Мұхатар Әбіләзовты дүние жүзінен іздеп, Қазақстан үкіметінің мүдделеріне қызмет етті. Біз бұған дейін әлемнің басты қаржылық астаналарын қолға алған осы қуатты, әрі жұмбақ кеңсенің қызметі туралы айттық. Лорд Дэвид Эванс Рон Вахидтің тікелей кеңесшісі болғанын еске түсірейік.

Arcanum-нан басқа Вахид мырза RJI Capital Group пен Magellan Investment Holdings компаниясын басқарады, олардың қызметі ерекше назар аударуға тұрарлық.

Ол әлемдегі ең ықпалды адамдармен байланысын үнемі баса көрсетеді, мұны оның кеңсесінде ілулі тұрған АҚШ-тың үш бұрынғы президентімен жеке қол қойған фотосуреттері дәлелдейді.

Arcanum-ның қатарында отставкадағы генералдар мен америкалық ЦРУ, британдық MI6 және тіпті израильдік Моссадтың бұрынғы басшылары бар екенін айтсақ та жеткілікті.

Егер бұрын Вахидтің Jusan тобымен байланысы жанама болса, қазір олар ресми. Осы жерде сұрақ туындайды: Arcanum бұрын Қазақстанның немесе жеке президент Назарбаевтың мүддесіне қызмет етті ме?

Таңғажайып кездейсоқтыққа қараңыз, Orda.kz сайтында Жусанның жаңа қызметкері Лорд Эванс пен оның Arcanum-мен байланысына арналған мақала жарияланғаннан кейін сайтымызға бұрын-соңды болмаған хакерлік шабуыл жасалды. Ол тек ҰҚК-нің тікелей араласуынан кейін ғана тоқтатылды. Хакерлер тобы Швейцариядан. Тағы да кездейсоқ Arcanum штаб-пәтері Цюрихте, Швейцарияда орналасқан. Arcanum мүмкіндіктері өте жоғары. Егер олар Orda.kz редакциясының қызметін біржола тоқтатуға шешім қабылдаса қателік жібермеуі қажет еді. Сондықтан әзірше біз белгілі бір фактілерге, тұспалдарға және кездейсоқтықтарға сүйене отырып тапсырыс берушіні тек болжай аламыз.

Назарбаевтың араб ертегісі

NUGF-тен басқа, Qaz42 Investment SPV RSC шағын үлеспен болса да, Jusan Technologies акционері болып табылады. Халықаралық журналистер бюросының хабарлауынша, бұл компания Group 42 инвестициялық компаниясының бір бөлігі. Ол өз кезегінде Әбу-Даби әмірлігіндегі корольдік отбасының мүшесі, ұлы мәртебелі шейх Тахнун бен Заид Әл Нахайинге тиесілі. БАӘ қауіпсіздік жөніндегі кеңесшісі. Шейх Тахнун – Таяу Шығыстағы ең ықпалды адамдардың бірі, Әбу-Даби әмірінің және Біріккен Араб Әмірліктері президентінің туған ағасы және Әмірліктердің негізін қалаушылардың бірінің ұлы.

Тәжірибелі инвестор ретінде жоғары мәртебелі Jusan Technologies бизнес-жоспарын тартымды деп тапқанға ұқсайды. Оны қалпына келтіру Цеснабанк пен АТФ банкті иемдену арқылы алған мемлекеттік көмектің орасан зор көлемін ескере отырып жасалды.

Араб ханзадасының қазақ банктеріне деген құштарлығы ерекше. Мәселен қазақтың тағы бір банкі – Қазкомның даңқты тарихын еске түсірейік. 2008 жылы шейх Тахнун бен Заид әл-Нахян құрған жеке инвестициялық қорға тиесілі қазақстандық Alnair Capital Holding Қазкоммерцбанктің негізгі акционері болды. 2010 жылы Alnair Capital Holding банк капиталындағы өз үлесін 28,5%-ға дейін ұлғайтты. Дәл осыдан кейін - Казкоммерцбанк акционерлерінің арасында Alnair Capital Holding пайда болғаннан кейін, 2009 жылдың мамыр айында «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ атынан мемлекет дағдарысқа қарсы бағдарлама аясында банктің 21,2% жай акцияларын сатып алды. Alnair Capital Holding-тің қатысуынсыз Қазкоммерцбанк әлемдік экономикалық дағдарыс жағдайында мемлекеттен көмек ала алмас еді. Ал содан кейін араб ханзадасының акциясын сатып алу, БТА банкке қосылу, қаржылық дәрменсіздік, мемлекеттің көмегі және бүкіл банкті Halyk тобына 2 теңгеге сату болды.

Қазақстанда Alnair Capital холдингін әртүрлі құрылымдар арқылы әр жылдары Tele2 брендімен Қазақтелеком акцияларының 24,96% және Mobile Telecom-Service 49% үлесін бақылаған Айгүл Нұриева басқарды.

Мұның бәрі жанама дәлел, біз ештеңе айта алмаймыз, бірақ осы жағдайдан араб шейхі мен қазақстандық кәсіпкер әйелдің артында Қазақстан президентінің өзі тұрғаны белгілі болды. Айтпақшы, Рон Вахидтің Әбу-Даби корольдік отбасы мүшелерімен жақын таныстығын таза кездейсоқтық деп санауға болады.

Мұндай іскерлік серіктестік Назарбаев отбасының БАӘ-ге деген сүйіспеншілігін нақтылай түседі. Сонымен қатар оның Таяу Шығыстағы қол сұғылмаушылық кепілдіктері туралы түсінік береді.

Лоббисттердің элиталық отряды

Британдық парламентті дүрліктірген лордтан басқа, Жусан тобының қарамағында Капитолий мен Ақ үймен жұмыс істейтін лоббистер тобы бар. «NU Generation Foundation» үкіметтік емес ұйымы (қазір Jusan Bank-тің соңғы бенефициары) АҚШ үкіметінде үлкен тәжірибесі бар төрт Вашингтон кәсіпқойын бірден жұмысқа алды.

«Арман командасымен» таныстыра отырып, Нұрсұлтан Назарбаевтың армандаған лоббистер командасы:

Джоэл Макклири 1970 жылдардың соңында АҚШ президенті Джимми Картердің саяси көмекшісі болған. Әртүрлі елдердің он төрт президенті мен премьер-министрлерінің стратегиялық кеңесшісі, ол тіпті Тибеттің тәуелсіздігі үшін күресте Далай Ламаға кеңес берді. Айтпақшы, Кәрім Мәсімовтің «Әлемнің келесі билеушісі» кітабына шолу жасаған да сол еді.

Марк Медиш сенатор Эдвард М.Кеннедидің сыртқы саясат тобында қызмет етті. Ол президент Билл Клинтонның арнайы көмекшісі және Ұлттық қауіпсіздік кеңесінің Ресей, Украина және Еуразия істері жөніндегі аға директоры болды. Құны жүздеген миллиард долларды құрайтын активтері бар түрлі инвестициялық қорларды басқарды.

Амитабх Мукерджи – дамушы елдердің үкіметтеріне мемлекеттік қызметті реформалау бойынша кеңес берген Дүниежүзілік банктің бұрынғы қызметкері. 6 миллиард доллар қаржылай көмекті табысы төмен елдерге бөлуге қатысты. Ол Дүниежүзілік банктің тағы бір бұрынғы қызметкері Шигео Катсумен жақсы таныс.

Роберт Ф.Армао – АҚШ саяси сахнасының нағыз динозавры. Ол өзінің мансабын 1966 жылы Нью-Йорк штаты губернаторының, сондай-ақ кәсіпкер Нельсон Рокфеллердің көмекшісі ретінде бастады. Кейіннен ол оған көмектесті, бірақ қазірдің өзінде президент Джералд Фордтың кезінде Америка Құрама Штаттарының вице-президенті лауазымында болды. Ол соңғы рет ирандық шах Реза Пехлевидің отбасының кеңесшісі болған. Armao DMG Global Nike, Microsoft, Coca-Cola, BMW, Disney, McDonald's және басқа да алыптардың мүдделеріне қызмет етеді.

Бұл өте қызықты адамдар, тіпті ең атақты жемқор шенеуніктерге және автократтарға АҚШ үкіметімен бизнес құруға оңай көмектесетін шеберліктері мен көрнекті еңбектері бар. Иттің құйрығы сияқты бұлғақтай береді.

Мұндай мамандардың қызметі өте қымбат. Әлемде жалдау үшін бұдан жоғары жалақы жоқ деп айта аламыз. НҰГФ басшылығы қазақстандық оқу орындарының ақшасын ұстауға, жұмсауға ар-ұждандары қалай жол берді?! Қазақстандағы көптеген балалар толып жатқан үш ауысымдық мектептерге сыймай жатса, ал кейбір отбасылардың киім-кешек пен оқу құралдарын алуға ақшасы жетпейді...

P.S. Бұл мақала шыққаннан кейін біздің сайт жаңа, одан да күшті кибершабуылдарға ұшырамайтынына сенімді емеспіз.