Генетиканың жаңа деңгейі: Нобель лауреаттары микроРНҚ-ның маңызын ашты

cover Фото: nobelprize

2024 жылғы Нобель сыйлығы физиология және медицина саласында америкалық ғалымдар Виктор Амброс пен Гэри Рувкунға гендерді реттеудің жаңа принципін ашқаны үшін берілді, деп хабарлайды Orda.kz.

Олар микроРНҚ (микроРибонуклеин қышқылы) деп аталатын кішкентай РНҚ молекулаларының генетикалық реттеу жүйесінде маңызды рөл атқаратынын дәлелдеді.

Ғалымдар әртүрлі жасуша типтерінің қалай дамитынын зерттей отырып, микроРНҚ-ның генетикалық ақпараттың транскрипциядан кейінгі кезеңінде қалай реттелетінін анықтады. Бұл молекулалар жасушалардағы гендердің белсенділігін бақылау процесінде өте маңызды болып шықты.

«Олардың жаңалығы тірі ағзалардың, оның ішінде адамның қалай дамитынын және жұмыс істейтінін түсінуге жаңа көзқарас ашты» делінген Нобель комитетінің хабарламасында.

Бұл зерттеу генетикалық ақпараттың ДНҚ-дан ақпараттық РНҚ (мРНҚ) арқылы қалай жеткізілетінін, сосын жасушаларда ақуыздардың қалай синтезделетінін көрсетеді.

Ашылған ғылыми жаңалықтың адамзатқа тигізер пайдасын қарапйым тілмен түсіндіре кетсек. Көптеген ауруларды диагностикалау және емдеуде тигізер пайдасы аса зор. Атап айтқанда, микроРНҚ-лардың ісік, жүрек аурулары, диабет сияқты көптеген ауруларда анықталды. Оларды зерттеу арқылы аурулардың патогенезін түсініп, жаңа терапиялық тәсілдер мен диагностикалық тесттер әзірлеуге болады. Мысалы, микроРНҚ-лардың деңгейі қатерлі ісік ауруларын анықтауда биомаркер ретінде қолданылуы мүмкін.

Жаңалықтар

барлық жаңалықтар