«Атбасардағы азаптау ісі»: сот үкімі ауысуы мүмкін бе?

Атбасардағы тұтқындарға жасалған азаптау ісі бойынша процестің қаншалықты саясиланғаны және ақтау үкімінің апелляцияға төтеп бере алатыны туралы Orda.kz сайтына қылмыстық істер адвокаты Джохар Үтебеков пікір білдірді.

Атбасардағы колония күзетшілері ҚР Қылмыстық кодексінің 146-бабы — «Қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын қарым-қатынас, азаптаулар» бойынша сотталды. Кеше алқабилер соты 12 айыпталушының бәрін ақтап шықты.

Қазақстанның қылмыстық істер бойынша танымал адвокаты Джохар Үтебеков бұл іске қатысты бірнеше маңызды жайтқа назар аударды:

«Қазақстанда ақтау үкімдері айыптау үкімдерінен әлдеқайда жиі алынып тасталады. Алқабилердің үкімдері — одан да жиі. Сондықтан статистикалық тұрғыдан алғанда, бұл үкімнің, басқа кез келген ұқсас үкім сияқты, күшін жою мүмкіндігі жоғары», дейді Джохар Үтебеков.

Сонымен қатар, адвокат алқабилер қатысқан сот үкімін айыпталушының кінәлі немесе кінәсіз екендігі тұрғысынан өзгертуге болмайтынын атап өтті. Дегенмен, үкім апелляциялық сатыда бұзылуы мүмкін, егер апелляциялық сот іс жүргізу ережелерінің бұзылғанын анықтаса.

Бұған Қарағанды облысында жергілікті қоғамдық белсенді Ғалы Бақтыбаевтың өлімі мысал бола алады. 2021 жылы алқабилер қатысқан сот екі рет ақтау үкімін шығарған, бірақ ол екі рет облыстық соттың апелляциялық алқасы арқылы күшін жойды. Үшінші рет алқабилер айыптау үкімін шығарды.

«Алқабилар сотының жұмысына қойылатын заң тұрғысындағы талаптар өте күрделі, ал оның қатысушыларының көпшілігінде тәжірибе аз. Сондықтан судьялар мен тараптар бұл талаптарды жиі бұзып, үкімнің күшін жоюға негіз қалыптастырады»,  деп түсіндірді Джохар Үтебеков.

Істі мәні бойынша бағаламай, тергеу және сот процестерінің барысына қатысты пікір білдірмей, адвокат қоғамдық-саяси резонансқа назар аударды.

«Бұл іс айтарлықтай саясиланған. Сондықтан оның облыстық соттағы (апелляциялық инстанцияда — ред.) нәтижесі, бірінші кезекте, қоғамдық-саяси жағдайға, соның ішінде — қоғамның наразылық деңгейіне, ал заңдық факторларға қарағанда, тәуелді болады»,   деді Үтебеков.