Соңғы уақытта тіл мәселесіне қатысты резонанастық тақырыптар көп көтеріліп жүр. Қоғам талқысына айналған қазақ тілінің мәртебесі мәселесі Ресей арналарында және ақпарат беттерінде талқыланып жатыр. «Қазақстанда орыс тіліне қарсы тілдік рейд жүріп жатыр» деген сөздер де құлаққа үздіксіз жетуде.
Қазақстанда тұрып мемлекеттік тілді білмегендерге қысым көрсетіліп жатыр ма? Ресейдің Қазақстандағы мәселеге араласуы қаншалықты дұрыс?
Осы және өзге де сұрақтар бойынша Orda.kz журналисі тіл тақырыбы төңірегінде сөз қозғап жүрген заңгер Абзал Құспанмен тілдесті.
Заңгердің айтуынша, Қазақстанда мемлекеттік тілді білмейтіндерге ешқандай қысым көрсетілмейді.
– Ешқандай қысым жоқ. Бұл ешқандай шындыққа сәйкес келмейді. Оны айтып отырған Абаев, Ертісбаевтар бұл мәселеге зерттеп, зерделеп келіп отырған жоқ, олар билік тарапынан келген тапсырманы орындап отыр. Оны керек десеңіз өз еркімен айтып отырған жоқ. Биліктің позициясын өздері білдіру арқылы соққыны өздеріне алады. Басында келген кездегі міндеттері де сол ғой. Мемлекет басшыларына қазақ халқының тарапынан келетін айқай-шудың бәрін өз жақтарына алып кетіп отыр.
Абзал Құспан Ресейдің Қазақстандағы мәселеге араласқаны заң жүзінде дұрыс емес екенін айтты.
– Ресейдің істеп отырғаны заңсыз, оны бәрі біліп отыр. Сонымен қатар, бұл жерде тап-таза бұрмалаушылық бар. Жеке азаматтар тарапынан «Тілдік рейд» деген ешқашан болған емес. Оны өздері ойлап тапқан. Кез келген азамат өз ана тілінде жауап алуға құқылы. Ресейдің істеп отырғаны Қазақстанның ішкі саясатына қол сұғу болып есептеледі. Бұл саяси қателік. Ал біздікілердің оған жол беріп отырғаны да саяси қателік.
Заңгер тіл мәселесінде ұлтқа бөлінуге болмайтынын жеткізді. «Әрбір мемлекетке барғанда сол елдің тілін білу міндет» дейді ол.
– Қазақстанда қазақ тілін қазақстандықтар білу керек. Қазақтар біліп алсын, кейін басқалар үйренеді деп ешкім жаза алмайды. Бұл жерде ұлтқа бөлінуге болмайды. Бұл – ғылыми негізі жоқ дүние.
