Сыбайлас жемқорлықты қанша азамат әшкерелеуге дайын?

«2020 жылға арналған Қазақстандағы сыбайлас жемқорлық жағдайының мониторингі» зерттеуі ең жемқор мемлекеттік институттарды, елдегі президентке, үкіметке және басқарушы партияға деген сенім дәрежесін атады.

Transparency Kazakhstan компаниясының атқарушы директоры Ольга Шиян азаматтармен жүргізілген сауалнаманың нәтижелерімен таныстырды. 200-ге жуық далалық әлеуметтанушылар мен 12 талдаушылар 2020 жылдың күзінде бүкіл ел бойынша республикалық маңызы бар қалаларда, 14 облыстық және 143 аудан орталықтарында 9000 респонденттермен сауалнама жүргізді.

«Әдістеме Транспаренси Интернешнлдің екі жаһандық зерттеулеріне негізделген - халықтың сыбайлас жемқорлық тәжірибесін өлшейтін Жаһандық сыбайластық барометрі және сыбайлас жемқорлық тақырыбын қоғамдық дискурстағы өзектілігін бағалайтын сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексі», - деді Шиян ОКҚ брифингінде.

Сауалнама көрсеткіші:

• Азаматтардың 37,4% -ы және кәсіпкерлердің 45,9% -ы өткен жылы олардың қоныстануындағы сыбайлас жемқорлықтың төмендегенін көрсетеді
• Респонденттердің 11,3% -ы мемлекеттік органдарға жүгінген кезде күнделікті сыбайлас жемқорлықпен бетпе-бет келді (2019 жылы - 13,4%)
• Шағын және орта бизнес өкілдерінің 8,2% -ы мемлекеттік органдарға жүгінген кезде мәселені бейресми түрде шешу қажеттілігіне тап болды (2019 жылы 9,2%)

Сұхбаттасқан кәсіпкерлердің 80% -дан астамы Қазақстанда пара бермей және тек заң саласында жұмыс істемей-ақ өз бизнесіңізді дамытуға болады деп санайды.

Азаматтардың пікірінше, көбінесе Жамбыл, Атырау, Алматы, Қарағанды, Қызылорда, Батыс Қазақстан облыстарында мәселелерді бейресми түрде шешу қажет.

Сыбайлас жемқорлыққа жол берген мемлекеттік органдар:

• емханалар мен ауруханалар
• полиция
• салық және өртке қарсы қызмет
• жер қатынастары және қала құрылысы органдары
• ХҚКО
• мемлекеттік балабақшалар мен университеттер, онда бейресми өзара әрекеттесу жағдайларының үштен екісі орын алған.

«Бір жыл ішінде сыбайлас жемқорлық келісіміндегі делдалдардың үлесі 6%-ға өсті, бұл респонденттер карантин кезеңінде мемлекеттік органдардың ақпаратының жеткіліксіздігімен түсіндірілді», - деп аяқтады Ольга Шиян.