Жәкішевтің немере ағасы мен Назарбаеваның құдасы: Берік Имашев туралы не білеміз?

25 қаңтарда Берік Имашев Қазақстан Орталық сайлау комиссиясының төрағасы қызметінен босатылды. Ол бұл қызметте бес жарым жыл болды. ОСК-ның жаңа басшысы болып Сенаттың экс-депутаты Нұрлан Әбдіров тағайындалды.

Имашев – саяси жүйеде қарама-қайшылықты және сонымен бірге айтарлықтай даулы тұлға. Оның ОСК-дағы бес жылдық мансабы туралы бір-екі сөз айта кетсе де болады. Бірақ оның өмірбаянында назар аударуға тұрарлық бірнеше маңызды тұстары бар.

Who is Mr. Imashev?

Берік Имашев – Елбасының үлкен қызы Дариға Назарбаеваның құдасы. Дариғаның тұңғыш ұлы Нұрәлі Әлиев Имашевтің қызы Аидаға үйленген.

Имашев 40 жылдық еңбек жолын заңгер болып бастады. Аз ғана уақыт ішінде ерекше маңызды істер бойынша тергеуші қызметіне дейін өсті. Содан кейін Алматыда аудандық прокурор болды. Жас кезінде осындай жоғары лауазымдарды иелену мақтауға тұрарлық. Біз оның интеллектуалдық қабілетіне күмән келтірмейміз, бірақ оның әкесі – заңгер, әрі мұғалімнің көмегінсіз бұл мүмкін емес еді деп ойлаймыз.

90-жылдардың аяғында Имашев, бұрынғы Кеңес Одағының көптеген азаматтары сияқты, бизнеспен айналысуға шешім қабылдады. Ол «Имашев и партнеры» заң фирмасын құрды. Бірақ бір жыл нәтижесіз жұмыс істеген ол мемлекеттік қызметке қайта оралып, бірден шағын кәсіпкерлікті қолдау агенттігінің төрағасы қызметіне кірісті.

Сонымен бірге ол Нұрсұлтан Назарбаевқа ШОБ мәселелері бойынша кеңес беріп үлгерді. Елбасының сеніміне ие болған Имашев әр жылдары Қауіпсіздік кеңесінде және президент әкімшілігінде қызметтер атқарып, мансап сатысында жоғарылады. Әділет министрлігін басқарып, бірнеше жыл жұмыс істегеннен кейін Имашев Орталық Атқару Комитетінің басшысы міндетін атқарды.

Жәкішевті қорғаудан бас тартты

Берік Имашев Елбасымен туыстықтан бөлек, 11 жылын темір тордың ар жағында өткізген «ҚазАтомӨнеркәсіп» ҰАК-ның бұрынғы басшысы Мұхтар Жәкішевтің немере ағасы. Туыстық байланыстарға қарамастан Имашев процессуалдық негіздердің жоқтығын айтып, Жәкішевті қорғаудан бас тартты. Имашев мұны адвокатпен қатар күдіктінің, айыпталушының, сотталушылардың құқықтары мен күдіктінің мүдделерін, сотталушының жұбайы немесе заңды өкілдері, кәсіподақ өкілдері және басқа да қоғам өкілдері – осы бірлестіктердің мүшелерін қорғай алатынымен түсіндірді. Имашевтың айтуынша, ол жоғарыда аталған тұлғалардың санатына қосылмаған.

Ешқандай бұзушылық табылмады

Имашев 2019 жылғы 9 маусымда өткен президент сайлауын «әділ және заң бұзушылықсыз өтті» деп атады. Одан кейін сайлаушылардың 70,96 пайызы Қазақстанның қазіргі президенті Қасым-Жомарт Тоқаевқа дауыс берсе, оның басты қарсыласы Әміржан Қосанов сайлау додасында 16,23 пайыз дауыс жинады. Осыған қарамастан, дауыс беру кезінде тәуелсіз бақылаушылар көптеген заң бұзушылықтарды тіркеді. Қазақстандық халықаралық адам құқықтары бюросы олардың қолдарында бюллетеньдерді толтыру, «әткеншек» процедурасын қолдану және т.б. болды деді.

Сонымен қатар, қазақта қалыптасқан дәстүр бойынша 9-10 маусымда сайлауға наразылығын бейбіт түрде білдірген азаматтарды полиция қайтадан ұстап, қамауға алды.

Өткен жылғы парламенттік сайлау кезінде Имашев сол кездегі депутат Дариға Назарбаева екеуінің туыстығынан ешқандай мүдделер қақтығысын немесе заң бұзушылықты көрмейтінін айтты.

Бәлкім, Орталық сайлау комиссиясының барлық заңдар мен Конституцияны айналып өтіп, сайлау учаскелерінде тәуелсіз бақылауға тыйым салу туралы шешім қабылдауына осы жайт себеп болған шығар. Бір түнде ОСК әскери нысанға айналды. Сайлау учаскелеріне ресми тіркелген бақылаушылар ғана кіре алды. Журналистер сайлау учаскелеріне барды, бірақ бейнетүсірілімге тыйым салынды. Процестің онлайн трансляциясына да тыйым салынды.

«Коммерциялық емес ұйымдар сайлауды байқауды жүзеге асыратын болса, олар учаскелік сайлау комиссиясына жүгініп, бірінші кезекте оның өкілеттіктері туралы, не үшін, қайда және қай сайлау учаскесіне жіберілгені туралы жазылған жолдаманы ұсынуы керек. Қоғамдық ұйым өз жарғысында саяси құқықтарды жүзеге асыру мен саяси құқықтарды қорғауды қамтуы тиіс» делінген ОСК қаулысында.

Одан кейін Берік Имашев сайлау мен сайлану құқығын сайлауды байқау құқығынан ажырату керектігін еске салуға асықты.

– Өткен науқандарда біз не көрдік? Сотпен тұлғаның әкімшілік жауапкершілікке тартылғаны туралы ресми тіркелген факті бар. Ол байқаушы ретінде тіркелді, осы учаскеде дауыс беру мерзімінен бұрын аяқталды және ол Facebook желісінде: «Ура, біз жеңдік, белгілі бір кандидатқа дауыс беріңіз» дейді.

Ол үгіт-насихат жұмыстарын жүргізу туралы заңнаманы (сайлау күні үгіт-насихат жүргізуге тыйым салынады) бұзғандығымен қатар, бейтараптық қағидатын сақтау жөніндегі бақылаушы ретіндегі міндеттерін де бұзған. Бұқаралық ақпарат құралдарында бұл факт назардан тыс қалды. Құқықтық нигилизміміз осындай, – деп ызаланды Имашев.

Тоқаев Назарбаевтың туыстарынан «саяси алаңды» тазартып жатқан шығар. Міне, осы «қанды қаңтарда» Елбасының үш күйеу баласы мен немере інісі басшылық қызметтерінен кетті. Бүгінгі күнге дейін зейнеткерлікке шықпаған Имашев Қазақстан қазіргі бессайыс федерациясының және республикалық ат спорты федерациясының президенті.