«Қазақтелеком» Сатыбалдыға қатысы бар компанияларға жасалған үлкен жеңілдіктерден шығынға ұшырады - Есекеев

Orda.kz редакциясының қолында «Қазақтелеком» АҚ басқарма төрағасы Қуанышбек Есекеевтен жауап алу хаттамасы бар. Онда телефон және интернет байланысы саласындағы монополист компанияның басшысы  Қайрат Сатыбалдының  келуі үлестес тұлғалармен тиімсіз келісім-шарттардың жасалуына қалай әсер еткенін айтады.

 «Қазақтелеком» АҚ басқарма төрағасы Қуанышбек Есекеевтен жауап алуды 17 наурызда Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің Тергеу департаментінің қызметкерлері жүргізді. Қант диабетіне байланысты Қуанышбек Есекеев инсулиннің қажетті мөлшерін алу үшін үзіліс жасауға мәжбүр болды.

Қайрат Сатыбалдының келуімен Қазақтелекомдағы жаңа тапсырыстар

Құжатта белгілі болғандай, 2018 жылы Қайрат Сатыбалды бірден Skyline Investment Company S.A. арқылы акционерлік қоғамның 28,16% акциясының  және Alatau Capital Invest иесі болған кезде Қазақтелекомға жаңа тапсырыстар түсті. Акциялардың 10%-дан астамының иесі ретінде бірінші президенттің туған жиені директорлар кеңесіндегі орынға ие болды. Ал ол Есекеевті өз адамдарына  – Ерұлан Құсайыновқа, Абай Әлімовке және Тимур Найзабековке таныстырған. Бұл үш адам Қайрат Сатыбалдының тілегі мен шешімдерін орындаушыларға  айналды.

Директорлар кеңесіндегі орындар келесідей бөлінді:

• Қайрат Сатыбалдыдан үш адам: Ерұлан Құсайынов, Абай Әлімов және Тимур Найзабеков.

• Үшеуі мемлекеттен немесе басқа жолмен Самұрық-Қазынадан. Олардың арасында Қуанышбек Есекеевтің өзі де болды.

• Үш тәуелсіз.

Қайрат Сатыбалдының адамдары директорлар кеңесіне келгеннен кейін «Қазақтелекомдағы» сатып алу қызметі бойынша негізгі шешімдер олардың өкілі Тимур Құдайбердиев арқылы қабылданды.

 «Барлығы олардың артында кім тұрғанын және кімнің мүддесін білдіретінін түсінгендіктен, олардың шешімдері әдепкі бойынша міндетті деп саналды. Бұған Қайрат Сатыбалдыұлының беделі себеп болды. Негізінде директорлар кеңесінің басқа мүшелері Ерлан Құсайыновтан шыққан шешімдерді қолдады» делінген Қуанышбек Есекеевтің жауап алу хаттамасында.

Қайрат Сатыбалдының адамдары  ықпал ету аймақтарын өздеріне және директорлар кеңесінің басқа өкілдеріне бөлді. Қуанышбек Есекеевке техникалық мәселелер, бөлшек сауда саласындағы клиенттермен жұмыс және стратегиялық мәселелер жүктелді. Бірақ Елбасының туысының өкілдері мемлекеттік сатып алуларды қадағалап, ірі корпоративтік бизнеспен жұмыс істей бастады. Оның үстіне Сатыбалдының сенімді адамдары да кәсіпкерлермен келісім-шартқа отыра бастады.

«Тимур Құдайбердиев сатып алу процестеріне сәйкес анықталды, сонымен қатар ол Ерұлан Құсайыновқа қарағанда Қайрат Сатыбалдыұлымен қарым-қатынаста жақынырақ болды. Содан кейін директорлар кеңесінің осы үш мүшесі басқармаға жаңа бөлімше – компанияны жабдықтау  жөніндегі бас директор қызметін  енгізді, кейін  олардың ұсынысы бойынша Тимур Құдайбердиев болды. Ол Компанияда (Қазақтелеком – ред.) жүргізілген барлық сатып алуларға, сондай-ақ әкімшілік шығындарға жауапты болды» деп түсіндірген Қуанышбек Есекеев.

Kcell ұялы байланыс операторына да басшылыққа келген жаңа адамдардың тағдыры әсер етті. 2019 жылдың басында сатып алынғаннан кейін Қайрат Сатыбалдының мүддесін Махат Рашит қорғай бастады.

Қайрат Сатыбалдымен үлестес клиенттерге 80% жеңілдік жасалды

Әсер ету салаларын бөлу қандай мәселелерге әкелгені 2021 жылдың желтоқсан айының соңында ғана белгілі болды. Қайрат Сатыбалдының адамдары  «Қазақтелекомның» негізгі табыс көзі саналатын коммерциялық салаға жауапты болды. Соның салдарынан істерді бұрып, акционерлік қоғамға емес, өздеріне тиімді шарттармен келісім-шарттар жасады.

Ірі корпоративтік клиенттермен жұмыс бөлімінің бастығы Леонид Муравьев болды, ол да Сатыбалдының  өкілі болды.

 «Қазақтелеком» АҚ ішкі қызметінің аудиті барысында үшінші тарап операторларына қызмет көрсетуге жеңілдіктерге және «Қазақтелеком» АҚ желісінде төмен бағамен қызмет көрсетуге қатысты бұзушылықтар анықталды. Дәлірек айтсақ, тексеру барысында, менің ойымша, Қайрат Сатыбалдыұлына қатысы бар сенімді тұлғалар арқылы компанияларға негізсіз жоғары жеңілдіктер жасалғаны анықталды. Яғни, төмендетілген тариф бойынша қызмет көрсету – бұл компаниялар үшін орташа жеңілдік 80% құрады. Мұндай жеңілдік шектеулі серіктестіктерге ғана берілді»  дейді Қуанышбек Есекеев.

Негізсіз жеңілдіктер кесірінен «Қазақтелеком» аз табыс тапты. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке акционерлік қоғам өкілдері есебі мен  тексеру қорытындысы  қоса берілді.

Orda.kz тілшісі Қуанышбек Есекеевпен байланысқа шыға алмай, оның адвокаты Эдуард Шомпиевпен тілдесудің сәті түсті. Тергеу және адвокаттық құпияға сілтеме жасай отырып, ол түсініктеме беруден бас тартты. Дегенмен ол  тергеу органдарына хабарласуға кеңес берді. Orda.kz редакциясы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке сауал жолдады.

Қайрат Сатыбалдыны ұстау және қамауға алу

13 наурызда Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет Қазақстанның экс-президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың немере інісі Қайрат Сатыбалдыұлының ұсталғанын хабарлады. Ол Дубайға ұшқалы жатқан жерінен  Алматы халықаралық әуежайында тоқтатылды. «Қазақтелеком» АҚ-ның лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдалану және аса ірі көлемде ақша жымқыру фактілері бойынша  қылмыстық іс басталды.

Екі күннен кейін сот Қайрат Сатыбалдыны екі айға қамауға алуға санкция берді. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің басшысы Олжас Бектенов тергеу аясында «Қазақтелеком» АҚ-ның Алматы және Нұр-Сұлтан қалаларындағы кеңселерінде тінтулер жүргізілгенін, олар компанияның басқарма төрағасы Қуанышбектен де жауап алғанын айтты. Қылмыстық іс бойынша Есекеев куәгер болған.

Ал тағы екі күннен кейін, 17 наурызда Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет Қайрат Сатыбалдының бұрынғы әйелі Гүлмираны ұстады. Ол да екі айға қамауға алынды. Әйел Шымкент пен Алматыдағы «Ариа-Жана Астана» ЖШС арқылы бюджет ақшасын жымқырды деген күдікке ілінді.

Сәуір айының басында тергеушілер соңғы шақырымдағы кірме теміржол желілерінің иелері Қайрат Сатыбалдының бақылауындағы компаниялардың ұрлығының жаңа фактілерін анықтады.