7 мамыр күнгі шеруге жіберілмеген Теңдік Изақов – еліне еңбегі сіңген ардагер

7 мамырдағы шеруге қоршаудан өткізбей қойған ардагер оқиғасы көпшіліктің наразылығын тудырғаны рас. Белгілі болғандай, Теңдік Изақов – бұрынғы кеңес елдеріне өте танымал нейрохирург болған, сол кезде ол кісі туралы көптеген мақалалар жазылып, бірқатар фильм де түсірілген, деп хабарлайды Orda.kz. 

Тізімде жоқ

Астанада 7 мамырда жеңістің 80 жылдығына арналған әскери шеруде кеудесі медальға толы қарт адам қоршаудың сыртында қалып, жұртшылық бұл оқиғаға назар аударды.

Жағдайды әкімдік ардагерді әкімдіктің шеруге қатысатындар тізіміне тіркеуді ұмытып кеткенімен түсіндірді. Тізімге кірмегендердің бәрі қоршаудың сыртында тұруы тиіс болған. Ардагер қарт та көпшіліктің ортасында қоршаудың сыртында тұрды.

Тыл еңбеккері, 93 жастағы танымал нейрохирург Теңдік Изақовқа әкімдік қызметкерлерінің салғырттығынан шеруді қоршаудың сыртынан тамашалауға тұра келді.

Кейін әкімдік өкілдері ардагерден кешірім сұрап, қарияның отбасы тізімге қосылуға тиісті өтініш бермегенін түсіндірді. Болған оқиғаға кешірім ретінде тыл ардагері 9 мамырда гүл шоқтарын қою рәсіміне шақырылды.

Бірегей әдістеме

Теңдік Изақов 2025 жылдың 8 наурызында 93 жасқа толды. Оның 90 жылдық мерейтойына орай 2022 жылы «Қазақстан нейрохирургиясы және неврологиясы» журналында еліміздің ең қарт нейрохирургі туралы мақала жарық көрді.

«Теңдік Изақов әлі күнге дейін операция жасап келеді. Оны амалы таусылып, жанына дауа іздеген сырқаттар көп іздейді. Олар көбіне бет-сүйек ауруларынан зардап шегіп, жан төзгісіз азаптан өз-өзіне қол жұмсауға ойы кеткен пациенттер. Оларға көмек ретінде Теңдік Изаков өзінің бірегей әдістемесін қолданады» деп жазылған мақалада.

Теңдік Изақов 1932 жылы 8 наурызда Қарағанды облысы Қарқаралы ауданы Еңбек ауылында дүниеге келген. Сол жылдары Қазақстанда ашаршылық қатты жүріп жатты. Теңдіктің ата-анасы ерте қайтыс болды, бала сол кезде 8 және 12 жастағы әпкелерінің қамқорлығында қалған. Олардың барлығы балалар үйінде тәрбиеленген.

Теңдік Изақов. Фото «Нейрохирургия и неврология Казахстана» журналынан алынды.

Дәрігер мамандығын оқыған соң, Теңдік Изақов Алматы мемлекеттік дәрігерлер білімін жетілдіру институтының (қазір - Қазақ медициналық үздіксіз білім беру университеті) нейрохирургия кафедрасының меңгерушісі Евгения Азарованың ұсынысы бойынша Мәскеу мен Ленинградта оқып, 1972 жылы «Тригеминалды невралгияның ауыр түрлерін емдеу гидротермодеструкция әдісі» тақырыбында кандидаттық диссертациясын қорғады.

Бұл үштік жүйке невралгиясы кезінде қатты ауырсынуды азайтудың бірегей әдісі. Нерв беттің сезімталдығына жауап береді және ол қабынған кезде ауырсыну жан шыдатпайды және оны ауырсынуды басатын препараттармен тоқтату да қиын. Онда гассер торабын - үштікті нервтің сезімтал түбіртегіндегі нерв торабын қайнағанға дейін қыздырылған суды енгізу арқылы бұзу әдістемесі қолданылады.

 Еліміздегі нейрохирургияның атасы

Диссертациясын қорғағаннан кейін Теңдік Изақов Алматы мемлекеттік медицина институты кафедрасында жұмыс істеп, бірнеше ғылыми орталықтармен ынтымақтасты, көшпелі консультациялар беріп, күрделі операциялар жасады.

«Оның қолының алтын екендігін өзінің материалдарынан жасаған бет нервтері мен қан тамырлары анатомиясының макеті дәлелдейді. Теңдік Изақұлы табиғаты өте қарапайым адам, ол ешқашан ерекшеленген де, өзін жарнамалаған да емес. Оның бүкіл өмірі жұмыспен өтті, науқастар күн санап көбеюде, себебі қатты ауырсынуды басатын дәрігер туралы даңқ бүкіл кеңестік кеңістікке тараған», - дейді әйгілі нейрохирургтың әріптестері.

1969 жылы доктор Теңдік Изақов туралы «Нейрохирург» деп аталатын деректі фильм түсірілді. Онда авторлар атақты нейрохирургтың жұмысы, оның музыкаға деген қызығушылығы, кәсіби және өмірлік құндылықтары туралы айтады. 

 Теңдік Изақовтың негізгі наградалары соғыспен байланысты. 1999 жылы оған «Ұлы Отан соғысының ардагері» құрмет белгісі берілді.

2018 жылы ол «Қазақстан Республикасының нейрохирургиясына қосқан үлесі үшін» медалімен марапатталды.

Ал 2025 жылы жеңістің 80 жылдығында атақты нейрохирургты тізімге енгізуді ұмытқан. Басқа ардагерлер шеруді мәртебелі орыннан тамашалап жатқанда, Теңдік Изақов қоршаудың сыртында  қалды. 

Дегенмен депутаттар ардагерді жеңіс шеруіне жібермеген полиция өз міндетін атқарып тұрған қарапайым қызметкер болғандықтан, олар бәрін дұрыс істегенін түсіндірді.