Қазақстанда 2022 жылы қылмыстық жауапкершілікке тартылған 150-ге жуық адам ақталды

Қазақстанда 2022 жылы қылмыстық жауапкершілікке тартылған 150-ге жуық адам ақталды, оның 20-сы сотталған, бірақ олар Бас прокуратураның араласуынан кейін бостандыққа шықты.
«2022 жылы Бас прокуратураның наразылығымен Жоғарғы Сот төменгі сатыдағы соттар әртүрлі мерзімге сотталған 20 адамды ақтады. Бір қызығы, бұл адамдар көп жылдар бұрын сотталған, кейбіреулері жазасын өтеп үлгерген» деп хабарлаған ҚазТАГ агенттігіне Бас прокуратура.
Жалпы, 2022 жылы Қазақстанда соттар 279 адамға қатысты 149 ақтау үкімін шығарған. 186 адамға қатысты 96 ақтау үкімі заңды күшіне енді. Прокурорлардың өтініші бойынша апелляциялық тәртіпте 43 тұлғаға қатысты 28 іс бар.
«Биыл шығарылған ақтау үкімдерінің төрттен бірінен астамы «өткен» жылдар (2003-2022 жылдар) істері бойынша. Осылайша, заңды күшіне енген 68 ақтау үкімінің ішінде «өткен» жылдардың істері үкімдердің 28%-ын (41 адамға 19 іс) құрайды» делінген соттардың ақтау және ақтау туралы істерді тоқтату себептерін талдауында.
Бас прокуратурада істерді қарау сапасының жақсаруы қылмыстық процестің үш деңгейлі моделін енгізумен байланысты, бұл қадағалау сапасына оң әсер етті және азаматтардың конституциялық құқықтарының бұзылуын азайтты.
Талдау дәлелдеудің негізгі себептері:
- сотқа дейінгі тергеп-тексеру барысында жасалған Қылмыстық іс жүргізу кодексінің нормаларын процессуалдық бұзушылықтар (осы негізде 20% адамдар ақталған);
- қылмыс орын алған, бірақ іс бойынша сотталушының кінәсін растайтын жеткілікті дәлелдер жоқ (осы негіздер бойынша 41% адамдар ақталған);
- қылмыс құрамының немесе оқиғаларының болмауы (осы негіздер бойынша тұлғалардың 26%-ы ақталған);
- қылмысқа арандату (осы негіздер бойынша тұлғалардың 13%-ы ақталды).
Бас прокуратураның сарапшылары бірқатар қағидаттарды сақтау қажеттігін атап көрсетеді, соның ішінде:
- қылмыстық қудалау орбитасына азаматтарды заңсыз тарту фактілерін болдырмайтын қылмыстық, қылмыстық іс жүргізу заңнамасының нормаларын қатаң басшылыққа алуға;
- бірінші сатыдағы сотта сотқа дейінгі тергеп-тексерудің, жасалған қылмыстық құқық бұзушылықтың мән-жайларын тергеудің толықтығын қамтамасыз ету, негізсіз шағымдар беруді, оларға, оның ішінде істер бойынша төмен тұрған прокурорлардың қатысуын болдырмау, сотқа дейінгі тергеп-тексеру процесінде Қылмыстық іс жүргізу кодексінің анық бұзылуына байланысты ақтау үкімдері шығарылған;
- сот отырыстары бейнежазбаларын зерделей отырып, үздік прокурорлар пулын құру мәселесін шешу;
- заңды күшіне енген ақтау үкімдері бойынша апелляциялық шағымда қаралғаннан кейін әрбір фактіні сұрыптап, келісілген жағдайларда кінәлі қызметкерлерге, прокурордың екеуіне де тәртіптік жаза қолдану арқылы үкімдердің заңдылығы туралы қорытындылар беруге; кеңсе және сотқа дейінгі тергеп-тексеру;
- Бас прокуратура өкілдерінің (аймақтық прокурорлардың) қатысуымен құқық қорғау органдарының басшыларын шақыра отырып, әрбір ақтау үкімін жергілікті жерлерде прокуратура органдарының алқаларында қарау тәжірибесін енгізу;
- ақтау және ақтау негіздер бойынша істерді тоқтатудың әрбір фактісі бойынша жұмыстағы кемшіліктердің себептерін түсіндіре отырып, жағдайды түзету шараларын әзірлей отырып, барлық кінәлі тұлғаларды жауапкершілікке тарту мәселесін шеше отырып, түбегейлі баға беру; , оның ішінде аймақтық прокурорлар, бөлім басшылары, ал жүйе болған жағдайда облыс прокурорларының орынбасарлары жетекшілік етеді.
Еске салайық, Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2022 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына жолдауында заңның үстемдігі мен сот төрелігінің сапасын қамтамасыз етуді тапсырған болатын. Мемлекет басшысы атап өткендей, «бұл сот жүйесін жедел жаңартуды және жетілдіруді қажет етеді. Шын мәнінде, Тоқаев сот жүйесінде алда болатын күрделі реформалар туралы хабарлады.
Айта кетейік, 2022 жылы Бас прокуратураның наразылығымен ақталғандардың арасында мемлекет заңсыз қылмыстық қудалау үшін ресми түрде кешірім сұраған белгілі журналистер Сейітқазы мен Әсет Матаевтар, сондай-ақ Алматы қаласы Наурызбай ауданының бұрынғы прокуроры Виктор Тихонов бар, ол да мемлекеттік айыптаушы мәртебесіндегі принципті ұстанымы үшін кек алу мақсатында заңсыз сотталған.
Жаңалықтар
- Ресейде тағы бір қазақстандықты «мемлекетке опасыздық жасады» деп 17 жылға соттады
- Алматы облысында 10 жастағы баланы иттен құтқарып қалған тұрғын марапатталды
- Назарбаев дәуірінің ізі: ҚТЖ-ның жаңа басшысы Талғат Алдыбергенов туралы не белгілі?
- Жамбыл облысының тұрғыны көмекке келген фельдшердің кеудесіне оқ атты
- Маңғыстаудағы кен орнында бұрғылау мұнарасы құлады
- 13 мүрде шыққан Almaty Hostel-ге қатысты үкім: Неге көп сұрақтар жауапсыз қалды?
- Қажылыққа жинаған ақшасын мұқтаж жандарға үлестірген 94 жастағы ақсақалға Меккеге жолдама сыйланды
- Шенеуніктің шымбайына батқан сын: Ұлытау облысының әкімі көпбалалы анадан 495 мың өндіріп алды
- «Орданы» аждаха жұтпақ: Гүлнәр Бажкенова тәуелсіз басылымды қалай тартып алғалы жатқандарын айтып берді
- «Екінші мәрте»: Оңтүстік Кореяның экс-президенті қайтадан қамауға алынды
- Астанада Үкімет үйіне өрт қойған 24 жастағы ер адам ұсталды
- «Мен күйеуімді жақсы көремін»: Qurt-тың жұбайы зорлық туралы шағымын қайтарып алды
- Тоқаев Трамптың баж салығына қатысты хатына жауап қайтарды
- Перизат Қайраттың тергеу изоляторында соққыға жығылғаны жалған болып шықты
- Джулли Стаффт АҚШ елшісі болуы мүмкін
- БҰҰ Гүлнәр Кәрімованың қамауға алынуын заңсыз деп тапты
- «Сүйіктісін өлтіріп, мәйітін қорлаған»: Шымкентте 19 жастағы жігітке үкім шықты
- «Ауруханаға түсті»: Ақтөбеде 9 жыл әкім болған азамат өзіне қол жұмсамақ болды
- «Бектеновтің сынынан нәтиже жоқ»: Ақтөбе облысы Жұрын ауылындағы жаңа асфальт үгітіліп жатыр
- Ұлттық қорғаныс университетінің полковнигі әйел зорлады деп күдікке ілінді