Мұнай қымбаттады, ал теңге қалпында: Ұлттық банк не дейді?

Маусым айының басынан мұнай бағасының айтарлықтай өсуі байқалды. Бірақ теңге бағамы бір АҚШ доллары үшін 425,6-428,7 аралығында саудаланып келеді.

Теңгенің мұнай бағасына байланысты неліктен нығая алмай тұрғаны және әлемдік нарықтағы оқиғалар теңге құнына қалай әсер ететіні туралы Ұлттық банк төрағасының орынбасары Әлия Молдабекова түсіндірді.

Бұл туралы Orda.kz хабарлайды.

– Шынында да, қазір мұнай нарығында позитивті өзгерістер басым, бұл баррель бағасынан байқалады. Мұнай бағасы барреліне 75 доллардан асып, соңғы 2 жылда алғаш рет 75,90 долларға жетті. Қоймалардағы қордың төмендеуі және қозғалыс жасауға қойылған шектеулерді біртіндеп алып тастауға байланысты жаз мезгілінде сұраныстың ұлғаюын күткен инвесторлардың үміті мұнайдың белгіленген бағасының өсуін қолдап отыр, - деді Молдабекова.

Молдабекованың айтуынша, бірқатар ішкі факторлар теңгеге тежеуіш әсерін беріп отыр.  Біріншіден, іскерлік белсенділікті қалпына келтіру және локдаун кезеңінде «тыныш аймақта» болған тауарлар импортына кейінге қалдырылған сұранысты сату есебінен валютаға деген сұраныс тұрақты түрде сақталады. Атап айтқанда, өндіріс құралдары мен аралық тауарларға кейінге қалдырылған сұраныс жүзеге асырылуда.

– 2021 жылдың қаңтар-сәуір айларында импорттың өсуі өткен жылмен салыстырғанда 11,5% -ды құрады және азық-түлік емес тауарлар мен өндірістік тауарлардың импорты есебінен $ 11,4 млрд-қа жетті. Егер нақты мысалдар туралы айтатын болсақ, онда ең үлкен өсімді бір жыл бұрынғыдан 200 миллион АҚШ долларына артық жеткізілген автомобильдер импорты көрсетті. Қазақстанға импорттау үшін тұрмыстық техника да алдыңғы қатарда: компьютерлер, мониторлар мен проекторлар, телефондар, тоңазытқыштар, - деді ол.

Қазақстан қор биржасында сауда-саттық көлемінің ұлғаюы экономикалық белсенділікті қалпына келтірудің және шетел валютасына сұранысты арттырудың айқын айғағы болып табылады.

Әлия Молдабекова экспорттаушы компаниялар және бюджетке трансферттерді орындау үшін Ұлттық қордың активтерін конвертациялау валютаны сатудың негізгі көзі болғанын айтты. Осы факторлардың барлығы валюта нарығындағы сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдігіне әсер етеді. Қазіргі шетел валютасына сұраныстың артуы мұнайдың салыстырмалы түрде жоғары бағасына қарамастан теңгенің нығаюына мүмкіндік берер емес.

– Жеткізу жағынан біз айтарлықтай өзгеріс байқай алмаймыз. Валюта сатудың негізгі көздері экспорттаушы компаниялар және бюджетке трансферттерді орындау үшін Ұлттық қор активтерін қайта есептеу болып қалады. Осы факторлардың барлығы валюта нарығындағы сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдігіне әсер етеді. Қазіргі кездегі шетел валютасына деген сұраныстың өсуі мұнайдың салыстырмалы түрде жоғары бағасына қарамастан теңгенің нығаюына мүмкіндік бермейді, - деп түйіндеді ол.