Болат Әбілов Қазақстан активтерін қайтару қорын құрмақшы

«Елге қайтару» қоры әлі де тіркеуден өтуде. Оның құрамында Болат Әбіловтен бөлек, Оразалы Ержанов, Сергей Дуванов, Асылбек Әбделов және Евгений Жовтис бар. Orda.kz Ұлттық баспасөз клубындағы тұсаукесерге барып қайтты.

Бизнесмендер, құқық қорғаушылар мен қоғам қайраткерлері президент Тоқаевтың бастамасымен заңсыз шығарылған қаражат пен мүлікті қайтару үшін құрылған ведомствоаралық комиссия жеткіліксіз деп санайды. Олар оның жұмысын біржақты және ашық емес деп ойлайды, сондықтан олар өздерінің ұйымын құрмақшы.

«Мемлекеттік комиссияға сенімім жоқ. Біз биліктің электоралдық сипатын білеміз. Қазір кейбір олигархтар ұсталып, түрмеге жабылып жатқанын білеміз, бірақ бұл таңдамалы тәсіл. Біз шамамен тізімді жарияладық, басқа біреу бұл тізімнің толық емес екеніне күмәнданатын болады. Бірақ оларға байлықтың шығу тегі туралы түсініктеме беру үшін жүгіндік» дейді Болат Әбілов.

Кімнің меншігі қалай қайта бөлінеді?

Әзірге «Елге Қайтару» тізімінде «Қазақмыс» ЖШС, «KAZ Minerals», Еуразиялық топ (хром, алюминий), «АрселорМиталл Теміртау» АҚ, «Қазцинк», «Халық банкі», «Жусан банк» сияқты экономиканың алпауыттары бар. Экс-шенеуніктер мен олигархтардың арасында Қазақстаннан жақсы қарым-қатынаста болып кеткендер немесе сот отырысында отырғандардың барлығын көруге болады.

«Елге Қайтару» қорының құрылтайшылары олардан алынған қаражатты қордың шотына қайтарғысы келеді, онда мемлекет немесе оған қатысты тұлғалар жоқ. Олар болашақта білім беру, денсаулық сақтау және инфрақұрылым құрылысына жұмсалады. Яғни, іс жүзінде белсенділер сол мақсатта Қанды қаңтардан кейін құрылған үкіметтік «Қазақстан халқына» қорымен бәсекеге түспек.

Ниет жақсы, бірақ олардың қалай жүзеге асатыны әлі белгісіз. Алайда 1917 жылғыдай түк болмағандай, барлығын тартып алып, бөліп алып, ондаған мың қызметкері бар кәсіпорындар мен банктер бөліспеуі керек. Дегенмен қоғам белсенділері елге ауырпалық түспейтініне сендірді.

«Онда жұмыс істейтіндер тек пайда көреді. Ол жерде кәдімгі кәсіподақ құрылып, қауіпсіздік шаралары, еңбекті қорғау шаралары ұйымдастырылып, халық лайықты жалақы алады» дейді Оразалы Ержанов.

Қор құрылтайшыларының айтуынша, табиғи ресурстар мен кеңестік алпауыттарды арам жолмен иемденіп алған меншік иелерінің мүлкі ашық аукциондарда ірі халықаралық инвесторларға сатылуы мүмкін. Бұл үшін Қазақстан көп жұмыс істеуі керек. Оның бірі - тиімді сот жүйесі мен қол сұғылмайтын жеке меншік құру. Әйтпесе, бұл мүлікті қайта бөлуге көбірек ұқсап кетеді және елдегі активтерді сату шетелдік инвесторлардың сенімін оята алмайды.

Қордың жұмыс жоспары қандай?

Қор ақпарат жинайды, комиссияға жібереді, бұл туралы журналистерге хабарлайды. Ең алдымен, олар 3 ақпанда мүшесі Қазақстанның «клептократиялық элитасына» қарсы санкциялар енгізуге шақырған Британ парламентіне шағымданбақ. Лейборист Маргарет Ходж Елбасын, оның отбасы мүшелерін және ондаған жақын серіктерін шектеулерге үміткер ретінде атады. Оразалы Ержановтың айтуынша, қор басшылары ақшаны жылыстату және сыбайлас жемқорлықпен күресетін халықаралық ұйымдар мен тиісті шара қолдануы тиіс республиканың құқық қорғау органдарының қолдауына үміт артады.

«Біз ешкімді түрмеге отырғыза алмаймыз, іс қозғай алмаймыз, жауапқа тарта алмаймыз, ешкімді азаптай алмаймыз, қоғамдық ұйымнан басқа біздің өкілеттігіміз жоқ» деп қосты ол.

Бұл жерде ақшаны қайтаруды айтпағанда, жақсы жасырылған және жылыстатылған қаржыны табудың өзі жылдар бойғы жұмыс екенін есте ұстауымыз керек. Ал Қазақстанда бұнымен екі ұйым бірден айналыспақ.