«Алмас менің жүрегімде»: марқұм Алмас Шахимовтың ісіндегі айыпталушы соңғы сөзін айтты

Алматы қаласындағы 5571 әскери бөлімінде Ұлттық ұлан қатарында бар болғаны екі ай ғана қызмет еткен Алмас Шахимов қаза тапты. Марқұмды топыраққа тапсырғанымызға үш жыл өтті. Батальон командирі Дәурен Байызбековке Қылмыстық кодекстің 453-бабы бойынша «немқұрайдылық» айыбы тағылған. Бүгінгі сот отырысында ол соңғы сөзін айтып, соттан өзі туралы толық ақтау шешімін шығаруды сұрады. Сонымен бірге, командир оқиғаны қылмыс емес, табиғи апат деп бағалайтынын жеткізді.

Orda.kz тілшісі сотқа қатысып қайтты.

Судья сот отырысын бастамас бұрын айыпталушыдан ақпараттың таратылуына қарсы еместігін сұрады. Айыпталушы Дәурен Байызбеков фотоға және видеоға түсіруге, ақпарат таратуға еш қарсылығы жоқ екенін айтты. Ол соңғы сөзінде БАҚ өкілдерінің қатысқанына керісінше қуанышты екенін жеткізіп, тілшілер арқылы Алмастың туған-туыстарына көңіл айтып, өзінің шындығының оларға жеткенін қалайтынын ашық айтты.

Алмас Шахимовтың өлімін әуелде құмды дауыл кезінде құлаған шатырдан көрген. Әскерилер тіпті табиғи апат кезінде бірнеше әріптесін құтқарып қалғанын айтып, марқұм сарбазды «Ерлігі үшін» деп марапаттаған да еді.

Алайда Алмастың туыстары әскери бөлімнің бұл деректеріне күмән келтіріп, марапатты да, ақшалай көмекті де қабылдаудан бас тартқан. Олардың айтуынша, баланы ұрып өлтірген. Шахимовтың жақындары үш жыл бойы істің ақ-қарасын анықтап, әділдік іздеп жүр. Биыл 29 мамырда сарбаздың өліміне қатысты алғашқы сот отырысы өтті. Тергеу нәтижесінде Шахимовтың өліміне кінәлі деп взвод командирі Дәурен Байызбеков айыпталды.

Қылмыстық іс Қылмыстық кодекстің 453-бабының 2-бөлімі бойынша «Қызметке салғырт қарау» дерегі бойынша қозғалды. Сот отырысына жәбірленуші тарап қатыспады және үкімге келмеді, өйткені олар шешіммен келіспейтіндерін айтты.

Айыпталушы, взвод командирі Дәурен Байызбеков соңғы сөзін айтты.

«Алмас менің жүрегімде мәңгі қалады. Ол өте тәртіпті, елгезек сарбаз болатын. Дауыл болған күні барлық куәгер түсініктеме берді. Алмас бір үйдің жалғызы, мен туыстарының жан-дүниесін өте түсінемін, кешірім де сұраймын. Бірақ мен 20 жыл қызметімде бір де бір жауапқа тартылмаған маманмын. Сарбазды өлтірді деген айыппен еш келіспеймін. Осы уақытқа дейін менің жан даусымды естісе, туыстары сотқа қатысса деп едім, олар қатыспады», — дейді айыпталушы.

Сол күні қатты дауыл салдарынан бірнеше сарбаз зардап шеккен. Айыпталушының сөзінше, сол күні кей сарбаздар көз жасын жасырмаған, ұшқан темір, кірпіш, тас бәрімізді есеңгіретіп тастапты. Айыпталушы қандай үкім шықса да, оны бір Аллаға тапсырдым деді. Сотталушы командир өзінің төрт баласы бар екенін және тергеу ісінің дұрыс жүрмегенін де атап өтті.

«Мені жауыз етіп көрсетудің қажеті жоқ. Мен Алмастың ата-анасын өте түсінемін. Бірақ мен кінәлі емеспін. Ауылдан шыққан қарапайым адаммын, отбасымның ауыр жағдайын ауызбен айтып жеткізе алмаймын. Иә, Алмас қайтыс болды, мен тірімін, айыбым сол ғана. Қандай үкім шықса да ата-анасы кешірмейтінін білемін», — деді сотталушы.

Еске сала кетейік, Алмас Шахимов 2022 жылдың 9 тамызында, Ұлттық гвардияның 5571 бөлімінде екі айдан соң көз жұмды. 2023 жылдың желтоқсанында денені эксгумациялау жүргізді. Марқұмның анасы Индира Туғанбаеваның айтуынша ұлының денесінде бірнеше пышақ жарақаты болған.

«Оң жағынан үш пышақ жарақаты табылды: қолында, тізесінде және аяғында. Тұншықтыру белгілері бар, сондай-ақ 26 дене жарақаты қоса бар. Оның бүйрегіне зақым келген, бас сүйегі сынған, денесіне темекі басқан», — дейді Индира Туғанбаева.

Бүгін сотталушының соңғы сөзі тыңдалды. Сот басталғалы жәбірленуші тарап бірде-бір рет қатыспаған, сонымен қатар Алмастың анасы сотқа қатысудан бас тартатынын білдіретін арыз берді. Индира істің  99-баппен, яғни қасақана кісі өлтіру бабы бойынша қозғалғанын талап етіп отыр. Ол сотқа қатыспау себебін – қозғалып отырған қылмыстық іс өте жеңіл бап бойынша қаралып жатыр деп түсіндірді. Резонанс тудырған қылмыстық іске үкім желтоқсанда жарияланады.

Командирдің айтуынша, дауыл шамамен 20:55-те басталған. Оның сөзінше, екі 40 орындық, салмағы 300–400 келіге жететін палатка жел екпінімен 200–300 метрге ұшып кеткен. Командир жауынгерлерге газдан қорғайтын киім киіп, жерге жатып қорғануға бұйрық бергенін, өзімен бірге офицерлер жеке құрамды жинағанын айтты.

Командирдің айтуынша, дауыл басылғаннан кейін қатардағы Аман Алмас Шахимовті шатырдан 5–6 метр жерден тауып алған. Оған алғашқы медициналық көмек көрсетілген. Зардап шегушіні ауруханаға жеткізу үшін командир өз қызметтік көлігін берген. Жарты сағаттан соң сарбаздың қаза болғаны хабарланған.

Қорғаушылар бірнеше процессуалдық кемшілікті атап өтті:

• Сараптама кезінде нақты жарақат алу механизмі анықталмаған;

• Барлық шатыр тексерілмеген;

• Төтенше жағдайлар қызметінің хабарламасы мен телефон деректері зерттелмеген;

• Ішкі ережеге сәйкес шатырды орнату командирдің міндетіне жатпайды.

Командир жеке құрамды орналастырудағы жауапкершілігін жоққа шығармайды, бірақ шатырларды орнату мен бекітуге басқа лауазымды тұлғалар жауапты екенін қайта-қайта айтты.

Еске сала кетсек, 2022 жылдың тамызында сол бөлімде тағы бір сарбаз — Алмас Шахимов қаза тапты. Бұған дейінгі жағдай жайлы толығырақ тілшіміздің материалынан оқи аласыз.