Дархан Сатыбалды — Алматының жаңа әкімі. Ол туралы не белгілі?

2025 жылғы 24 мамырда Қасым-Жомарт Тоқаевтың жарлығымен Алматы қаласына жаңа әкім тағайындалды. Бұл лауазымға Президент әкімшілігі басшысының бірінші орынбасары болып жұмыс істеген Дархан Сатыбалды келді. Orda.kz оның өмір жолы мен қызметі туралы баяндайды.

Оңтүстіктің тумасы

Дархан Сатыбалды — 51 жаста, Түркістан облысындағы Абай ауылында дүниеге келген. Ол Сейфуллин атындағы Ақмола ауыл шаруашылығы институтын және Қазақ гуманитарлық-заң университетін тәмамдаған. 2000-жылдардан бастап Қаржы министрлігінде, Президент істері басқармасында, Сот әкімшілігі комитетінде, Білім министрлігінің ғылым комитетінде түрлі лауазымдарда қызмет атқарған. Сондай ақ, 2010-2011 жылдары ҰҚК департаментін басқарған.

2013 жылдың мамырынан 2015 жылдың тамызына дейін Шымкент қаласының әкімі болды. Кейін Оңтүстік Қазақстан облысы әкімінің бірінші орынбасары қызметіне ауысты (2015–2017). 2018 жылы Шымкенттен сенат депутаты болып сайланды. 2019–2022 жылдары Қазақстанның Өзбекстандағы елшісі қызметін атқарып, екі ел арасындағы қатынастарды айтарлықтай нығайтты.

2022 жылы Президент Тоқаев оны Түркістан облысының әкімі етіп тағайындады. Сол жылдың соңында ол бұл қызметке қайта тағайындалды. Бұл лауазымды 2025 жылғы 6 қаңтарға дейін атқарды, кейін Президент әкімшілігіне ауысты.

Сатыбалды әкім болған тұста Түркістан облысы жақсы экономикалық көрсеткіштерге қол жеткізді. Сарапшылардың айтуынша, осы жетістіктері оның Президент әкімшілігіне ауысуына себеп болды. Енді ол Алматы қаласында Ерболат Досаев бастаған жұмыстарды жалғастырып, қорытындылауы тиіс.

Үлкен отбасының бизнесі де үлкен

Түркістан облысының әкімі ретінде Сатыбалды өзін жақсы жағынан көрсетті. Алайда әкім болып тұрған кезінде екі даулы жағдайға тап болды.

Біріншісі — оның ағаларының бизнесіне қатысты. Оның туыстары Fitness Palace, Nomad Stroy Company секілді компанияларды басқарған. Кейбір фирмалар салық төлемеуге, ал біреуі Талдыкөл аумағын заңсыз игеруге қатысты айыпталған.

2023 жылы бұл туралы журналистердің сұрағанда, Сатыбалды былай деп жауап берді:

«Біз үлкен отбасымыз — жеті баламыз, бір әпкеміз бар және алты ағайындымыз. Олар менен үлкен. Мен алтыншымын. Олардың бизнес тарихы 90-жылдардың басында бастаған. 80-жылдардың соңында біз жұмыссыз қалдық. Барлығымыз жұмыс істеуіміз керек болды. Олар саудамен айналыса бастады. Мен студент болдым, мен де саудамен айналыстым. Бірақ айтарым — бұл олардың өздерінің шаруасы. Олар өз беттерінше табыс табады және менің жұмысыма ешқашан араласпайды». 

Сатыбалды ағаларының бизнесі тек Астанада екенін айтып, Талдыкөлге қатысты сұрақтарға жауап бермеді.

 Лақап аты —  «Хан»

2022 жылдың қазан айында, Сатыбалды Түркістан облысының әкімі болып тұрған кезде, бірнеше ондаған диқан жаңа әкіммен кездеспек болды. Олар халық алдына шыға қоймаған әкімнің алдына тізерлеп: «О, хан ием» деп шақырды.

«Бізге әкім емес, хан келді. Ханнан не сұрасаң да, тізерлеп сұрау керек. Сондықтан, тізерлеңдер, ол тым болмаса алдарыңа шықсын», — дейді фермерлердің бірі. 

Сол кезде Сатыбалды диқандар алдына шыққан жоқ. Олар мақта бағасына қатысты мәселені шешуді сұраған. Әкімдік баспасөз қызметі оның бір ай бұрын диқандармен кездесіп, субсидия уәде еткенін айтты. Бірақ диқандар сот дауын шешуді де талап еткен, ал бұл — жергілікті биліктің құзыретіне кіретін шаруа емес.

Кейін Сатыбалды ол күні әкімдік ғимаратында болмағанын түсіндірді:

«Мен республикалық мемлекеттік органдармен жиналыста болдым. Әкімшілікте болмадым. Маған адамдар сондай сұрақтармен келгенін айтты. Мен орынбасарымды жібердім, олар сөйлесті. Бірақ диқандар тек әкіммен кездесуді талап етті. Жиналыстан кейін кездесемін дедім. Бір сағат өтті, артынша әкімшілікке келіп, кабинетіме кірсем, әлгі видеоны көрдім», — деді ол. 

Ақырында Сатыбалды диқандар мәселесін шешуге көмектесті. Бірақ бұл оқиға оның беделіне кері әсер етті және оған «Хан» деген бейресми лақап ат қалып қойды. Енді бұл сөз Алматы әкімдігінде айтуға болмайтын сөзге айналуы мүмкін.

Ақорда бағалайды

Осы екі оқиғаға қарамастан, Дархан Сатыбалды Түркістан облысының әкімі ретінде жақсы нәтиже көрсетті. Оның аймақ басқарудағы тәжірибесі Ақорда тарапынан жоғары бағаланды. Тіпті оған арнайы жаңа лауазым ойлап тауып, Президент әкімшілігінде өңірлік саясатты үйлестіру тапсырылды.

«Бұл лауазым Президент тапсырмаларын орындауға бақылау жасап, мемлекеттік шешімдердің сапасын арттырып, билікке деген сенімді күшейтеді», — деді Ақордада. 

Бірақ Сатыбалдының басқарушылық қабілеті практикалық міндеттерге қажетті болған сияқты. Сол себепті оны — тәжірибелі басшы ретінде — Алматы қаласының экономикалық мәселелерін шешу үшін жіберді.

Саясаттанушы Ғазиз Әбішев былай дейді:

«Дархан Сатыбалды небәрі төрт жарым ай ғана Президент әкімшілігі басшысының бірінші және жалғыз орынбасары болды. Ол жерде оның міндеті — өңірлермен өзара іс-қимылды жолға қою және Президент тапсырмаларын бұлжытпай орындауды қамтамасыз ету еді». 

Ал оған Ерболат Досаевтан қандай «мұра» қалғаны — өз алдына жеке тақырып.