Жындыханадағы ҰҚТ соты: полиция қызметкері жай түбіртек арқылы пәтерді досына рәсімдеді

Қайтыс болған зейнеткер Потанинаның атынан досына жалған өсиет жасау үшін бұрынғы учаскелік полицей  Әуелхан Сатаевқа кіреберіске кіріп, есік жақтауынан шығып тұрған түбіртекті алу жеткілікті болды. Orda.kz Каблуков көшесіндегі психикалық денсаулық орталығынан шыққан ҰҚТ-тың жоғары профильді сот процесін бақылауда ұстайды. Бұрынғы полиция қызметкерінен жауап алынды. 

Алматы қаласының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соты ұйымдасқан қылмыстық топ туралы іс бойынша 37 эпизод ішінен 20-дан астам эпизодты қарады, оның назарында жылжымайтын мүлікке иелік ететін әлеуметтік осал топтардың өкілдері: жалғызбасты зейнеткерлер, психиатриялық клиникалардың пациенттері, жетімдер, алкогольге тәуелділіктен зардап шегетін адамдар болды. Басқа адамдардың пәтерлерін заңсыз иемдену үшін топ мүшелері тәжірибеден өткен қылмыстық схемаларды қолданды.

Істің үш айыпталушысы-Ирина Гапарованы, Аширали Болтабоевты, Әуелхан Сатаевты-тергеу ҰҚТ ұйымдастырды және басқарды деп айыптайды. Сотта барлық айыпталушылар ұйымдасқан түрде әрекет еткендерін жоққа шығарды. Ұсталғанға дейін ешкім ешкімді білмеген. Бірақ барлық пәтерлер жалған құжат арқылы бірдей рәсімделді, дәл осы нотариустармен куәландырылды, сол риэлторлар арқылы сатылды. Кейбір сотталушылар алаяқтық жасағанын мойындайды.
Үш адам — Аширали Болтабоев, Татьяна Грушина және Жанат Жексембиев-тергеумен ынтымақтасуға ниет білдірді. Бірақ сот олардың өтініштері қабылданғанын әлі ресми түрде жариялаған жоқ.

Бұрынғы полиция қызметкері қалай заңсыз «заңды» мұрагер болды 

Алмагүл шағын ауданындағы екі жыл бос тұрған пәтер туралы, Әуелхан Сатаевтың айтуынша, Гапаровадан білген. Бұған дейін ол қайтыс болған психиатриялық аурухана пациенті Валерий Гречиннің пәтерін одан «сатып алған». 

«Маған Гапарова қоңырау шалып, осындай мекен-жай бар екенін, ол да дәл Гречиннің пәтері сияқты бос екенін айтты. Адам қайтыс болды. Иесіз пәтер шамамен екі жыл тұрды. Сіз сатып ала аласыз», - деп Сатаев сотқа хабарлады. 

Ол Гапарова берген мекен-жайға барды. Ішке кірді. Есікте коммуналдық қызметтер төлеміне арналған түбіртектер болды. Солардың бірін ол өзінің досы Жанат Жексембиевке мұрагерлік құжаттарды рәсімдеу үшін Рахима Ли-Ли-Зоға тапсыру үшін алды.

«Мен барлық түбіртектерді жинап, қарап, соңғысын алдым, ол жерде миллион қарыз болды», - деді сотталушы. 

Ли-Ли-Зо анықтама жасады, оған сәйкес пәтер иесі-жалғыз басты зейнеткер Потанина-өз үйін Жексембиевке мұрагерлікке берді.

Ли-Ли-Зо сотталушылардың ешқайсысы оның құжаттарды қолдан жасағанын білмегенін айтады. Оның үйінде мұрагерлік құжаттарды «Мөр басқан» түпнұсқа мөрлері бар мемлекеттік мұрағат бланкілері болған. Ол бланкілерді қайдан алғанын айтқан жоқ. Бірақ біз қазір бөлек қылмыстық іс бойынша мемлекеттік мұрағаттың, Әділет департаменті қызметкерлері тергеуде екенін білеміз, олар осы анықтамаларды дайындаған болуы мүмкін. 

Ли-Ли-Зо алдын-ала төлем бойынша жұмыс істеді. Сатаев оған бірден 400 мың теңге төлеп, оның «заңды» құжаттарды рәсімдеуін күтті.

«Мен Ли-Ли-Зоға міне, Женяға (Жанат Жексембиев) тірке, - дедім. Мен оған телефон нөмірін тастап, куәлігін бердім. Екі аптадан кейін ол қоңырау шалып, құжаттар дайын екенін айтты. Мен Ли-Ли-Зодан құжаттарды алып, Гапароваға қоңырау шалдым. Ол маған бірден ақша әкелуімді айтты. Мен келіп, оған ақша бердім», - деді Сатаев. 

Осыдан кейін ол пәтерге барды. Сатаев бірден көршісіне кіріп, одан көшірмесін жасау үшін магнит кілтін сұрады: 

Пәтерді ашу үшін Сатаев арнайы қызметке жүгінді. 

Клинингтік агенттік қызметін пайдалана отырып, Сатаев пәтерде тазалап, оны «Крыша.kz» порталына сатуға қойды. Екі күн күтіп, бірақ сатып алушылардан қоңырау болмағандықтан, пәтерді сатуға көмектесу үшін Рахима Ли-Ли-Зоға қайта жүгіндім.

Сатаев пен Жексембиевтің бұрын құқық қорғау органдары қызметкері болғандығы анықталды. Судьяның сұрақтарына жауап бере отырып, Сатаев «өткен ғасырда» екі жыл учаскелік инспектор болып жұмыс істегенін айтты. Полиция қызметі кезінде ол өзінің әріптесі Жанат Жексембиевпен дос болды.

Соңғысы оған тіркелген пәтерлер туралы ештеңе білмегенін айтты. Досының өтініші бойынша ол мәмілелерге қатысуға келісіп, алдын ала заң жағынан мәселе туындамайтыны туралы сұрады. Сатаев жолдасын бәрі заңды деп сендірді:

Барлығы заң бойынша

Абсурд, бірақ Сатаев судьяны және барлық қатысушыларды осы сөзге сендірді: ол оның іс-әрекетінде құқық бұзушылықтар бар деп ойламағанын айтты. Өйткені, ол Ли-Ли-Зо-дан алған барлық құжаттар мөрмен расталды, ХҚКО-да тіркелді және нотариаттық базаға енгізілді.

«Мен қағаздардың (құжаттардың) артына қарадым, барлығы тіркелген. Құжаттарды алғаннан кейін мен оларды әртүрлі нотариаттық кеңселерде екі-үш рет тексердім. Тексеру үшін сіз кішкене ақша бересіз және олар базаны тексереді», - деп мәлімдеді Сатаев. 

Судья Ерлан Болатовтың сотталушыға қатысты көптеген сұрақтары болды. Біз бұл диалогты сөзбе сөз келтіре аламыз:

Судья: «Сіз құжаттар бәрі заңды болды дейсіз. Егер олар тек электр түбіртегіне негізделген болса, олар қалай заңды болады?»
Сатаев: «Бәрі заң бойынша болатынын Ли-Ли-Зо айтты». 
Судья: «Сіз Ли-Ли-Зоға жылдар бойы ешкімге қажет емес есікте жатқан түбіртектерді, басқа адамның құжатын бердіңіз және бөтен бір адамды меншік иесі ету керектігін айттыңыз. Сіз мұны заңды деп санайсыз ба?»
Сатаев: «Мен бұның заңсыз екенін білмедім».
Судья: «Қалай білмедіңіз? Сіз оған бірінші рет жүгінген жоқсыз ғой».
Сатаев: «Екіншісі рет. Бірінші рет те жасадым, саттым. Екінші ретте де қайта саттым».
Судья: «Қайта сатсаңыз, заңды деп ойлайсыз ба?»
Сатаев: «Солай болады. Мен солай ойладым». 
Судья: «Құжаттардың заңдылығы неде?»
Сатаев: «Заңдылық-олар ХҚКО-да тіркелген». 
Судья: «Бірақ сіз бұл заңсыз құжаттар екенін білдіңіз ғой».
Сатаев: «Мен білмедім. Шынымды айтсам, мен бұл заңсыз құжат екенін білмедім. Егер құжат заңсыз болса, онда ешқандай мөр жоқ болар еді».
Судья сотталушыдан бәрі заңды болған болса, неге ол өзіне мұра ресімдемегенін сұрады. Сатаев салық мәселесін қаламағанын айтты. Ол қандай проблемалар екенін түсіндірмеді.

Ешкім басыңнан алтын құям демеді

Сатаевтың алданған досы және бұрынғы әріптесі — Жанат Жексембиев одан кейін куәлік берді. 

«Маған ескі танысым және жұмыстағы әріптесім Сатаев жүгінді. Маған уақытша құжаттарды рәсімдеуді өтінді. Ол жылжымайтын мүлік нотариаттық кеңсе арқылы заңды түрде рәсімделетініне сендірді. Онда ешқандай тұзақ болмайды. Сатаевты білуім бірінші жыл емес, біз онымен доспыз, әріптеспіз, мен оған сендім. Сонымен қатар, ол мәміле нотариаттық кеңсе арқылы расталатынын айтты. Нотариустарға сенбеуге де себеп болған жоқ. Мен заңсыз нәрсе болуы мүмкін екенін ойлағам жоқ. Ол WhatsApp арқылы куәліктің көшірмесін жіберуді сұрады. Мен не үшін екенін сұрамадым— жай ғана жібердім», - деп мәлімдеді «мұрагер» Жексембиев.

Оның айтуынша, ол тергеу кезінде ғана жылжымайтын мүлікті атына ресімдегенін білді: «маған жылжымайтын мүлік ресімделетіні туралы ешкім хабарлаған жоқ»

Адвокаттың «қызығушылығың неде» деген сұрағына Жексембиев жай ғана достық қызмет көрсеткенін айтты:

Белгілі болғандай, «аздап» деген ақшасы Сатаев пәтерді сатқаннан кейін Жексембиевке берген миллион теңге.

«Ол маған алғыс ретінде 960 мың теңге төледі. Мен үйге келгенде Сатаев қоңырау шалып:  «Женя, пакетте алғыс бар», - деді. 

Хабарсыздыққа қатысты судья Жексембиевтен сұрады:

Айыпталушы бұл сұраққа қалай жауап беру керегін білмейтінін айтты. Тек тағы бір рет ол сол кезде Сатаевқа қатты сенетінін және онымен бірге барлауға баруға да дайын екенін, бірақ қазір оған жүз пайыз сенім жоқ екенін айтты.