«Барахолкадағы» митинг: даулы аумақ әкімдік пен сатушылардың мазасын қашырды

«Рахат» базарының  үш жүзге жуық кәсіпкері табыссыз қалудан  қауіптенеді. Олар қолдарына плакат ұстап, кезекті митингіге шықты.

 Жақында Жетісу ауданының әкімі оларға  сауда үйлеріне көшуіне тура бір ай уақыт беріп, базар орнына автотұрақ салынатындығын айтқан. Бірақ сатушылар жағдайдың қолайсыздығына байланысты көшуге келіспей, сотқа беруге дайын.

Әкімшілік кедергі

Кәсіпкерлердің мәселесі 2018 жылы жерді жалға беру шартының мерзімі біткен кезде басталған. Жердің жаңа иесі базар орнында жиһаз фабрикасын салуды ұйғарған. Алайда сатушылар өз жұмыс орындарын қорғауға бел буып, компанияны сотқа берген.

— 2022 жылдың 25 қаңтарында қалалық  апелляциялық сот алқасы аяқталды. Сот барлық заң бұзушылықтарды, оның ішінде бұрынғы әкім Байбектің шешімдерінің күшін жоюды міндеттеді. Біз сол кездері Байбек әкімдігінің қуатты әкімшілік тосқауылына тап болдық. Қаңтар оқиғасы мен әкімнің ауысуына байланысты бұл мәселе көпке дейін шешілмеді. 24 наурызда біз қала әкімдігіне жаңа мерзімге жалға алу құқығын беру туралы өтініш жазғанбыз. Наурыздың 25-і күні мұнда бұрын соңды болмаған Жетісу облысының әкімі күтпеген жерден келген, бірақ кәсіпкерлер онымен кездеспеген. Ал енді ол 30 наурызда келіп, базарды босатуды талап етті, – дейді «Рахат» базарының заңгері Жәмила Төленова.

Митингіге  адамдар тыныш  жұмыс істеуге рұқсат беруді талап еткен баннерлер мен плакаттар алып шықты. Оларға наразылық білдіруге ресми рұқсат берілмегендіктен, олар жұмыс орындарынан тысқары жерде  шағын шеру өткізуді ұйғарып, БАҚ өкілдерін шақырды.

— Біздің мазамыз  кетті. Бұл орынды  кез келген уақытта бұзуға болады, – деп шағымданды кәсіпкер Айдар Әлібеков.

Адвокат Төленованың айтуынша, Жетісу облысының әкімі Гүлнәр Көкебаева өзінің қызметтік өкілеттіктерін асыра пайдалануда. Бұл жер телімін босату үшін сот шешімі керек. Аудан әкімі келіп талап қоятын сот орындаушысы емес. Заңгер  бір күн бұрын  электр жарығы өшіріліп, өз қаражаттарына  генератор қосуға мәжбүр болғандығын жеткізді.

Базар орнына автотұрақ

Енді зауыт емес, автотұрақ салу жоспарланып отыр. Ол қазірдің өзінде бар, бірақ жартысы әрең толады. «Рахат» базарының өзі көп жылдардан бері өзгермеген.  Әлі де бұрынғы  контейнерлер тұр, кәсіпкерлердің айтуынша, бұрын оларды  15-20 мың долларға сатып алған.

— Бұл жердің негізгі  мақсаты – сауда. Бірақ бізге сауда орталығын жаңғыртуға, салуға рұқсат жоқ. «Ақбұлақ», «Кенжехан», «Ялан» базарларында да контейнерлер бар. Әкім жақын маңдағы сауда үйлерінің директорларымен келді. Онда жалға алушылар аз, олар бізді бутиктерге орналастырғысы келеді. «Rakhat.kz»  сауда үйінде бізге жертөле үш айға тегін беріледі. Бірақ сатып алушылардың жертөлеге бармайтынын білеміз, – дейді кәсіпкер Ләззат Тілеухан.

Егер олар сауда үйіне барса, олар жалға алушылар ретінде  болады. Ал қазір кәсіпкерлер, өздері ойлағандай, өз аумағында, меншік иесі болып отыр.

— Олар бізге бутиктердегі орындарды жеңілдікпен ұсынды,бірақ  кейіннен 20 мың долларға сатып алуымыз керек. Бутик 18 шаршы метр. Бірақ сіз  электр қуатын өткізіп, өз қаражатыңызға қабырғаларын орнатуыңыз керек. Жөндеу, жабдықтар, сөрелер,  яғни қосымша шығындар көп. Кейбіреулер жалдаушы ретінде кірді, бірақ кейін оларды қуып жіберіп, орындардың бәрі сатылды. Олар (сауда үйлерінің қожайындары) әкімге басқа, бізге басқаша айтады, – дейді тағы бір кәсіпкер Эльнара Усманова.

Сатушылар Жетісу ауданы әкімі сауда үйлері иелерінің мүддесін қорғайтынын да  жоққа шығармайды. Олар қазір жартылай бос тұрған нысандарын жалға алушылармен толтыруы керек.

Сауда үйінің өз уәжі бар

«Rakhat.kz»  сынды сауда үйлері өз кезегінде сатушыларға барынша тиімді шарттарды ұсынатынына сендіреді.

— Қазір олар айына 40 мыңдай жалдау ақысын төлейді. Міне, бізде 20 мың. Біз жеңілдік кезең беруге де дайынбыз. Бұл әрбір кәсіпкермен жеке талқыланады. Әзірге тек кейіннен өтеусіз жалға беріледі. Біз келісім-шарттық келісімдерді сақтаймыз және «таза» жұмыс істейміз. Барлығы ресми. Біз оларды былтыр жоғарғы қабаттарда ұсындық, олар қаламады. Басқа базарлардан сатушылар келді. Неліктен олар қаламайды? Әкімдік бізді қорғайды дегенге келсек, бұл қисынсыз. Неліктен бізді лоббирлейсіз? Аудан басшылығы бізге орын бере аласыздар ма, деді. Біз әрине, келсін, дедік. Базар сол орында қалса да, бізге мүлдем кедергі емес.  Автотұрақта  орын жетерлік, - дейді аты-жөнін атамауды өтінген сауда үйі директорының міндетін атқарушы.

Әкімдік не дейді?

Ал, Жетісу ауданы әкімдігі 97 гектар жер телімі «ТКМ» ЖШС-не («Рахат» базарының иесі – ред.) 2018 жылдың 03 наурызына дейін жалға берілгенін еске салды. Содан кейін жер телімі 2019 жылдың маусым айында инвестициялық жоба ретінде «Алматы ЦПС» ЖШС-не уақытша, қысқа мерзімді жер пайдалануға 4 жыл 11 ай мерзімге берілген. Әкімдіктің бұл шешімі де сотқа шағымданып, жалдау шарты бұзылған. Осылайша сот бұл дауға нүкте қойып, жер қазіргі таңда мемлекет меншігінде.

— Олардың (кәсіпкерлердің) мүдделерін сақтау үшін мен көршілес базарлардың  барлық директорларын шақырдым, олар кепілдік берді және шарттарды  жазбаша жалға беру келісімінде бекітуге дайын. Бұл ретте олар 1 айдан 3 айға дейін белгілі бір мерзімге каникул, бір жыл бойы жалға алу ақысын көтермеу, т.б жеңілдіктер берді... Айтпақшы, олардың кейбіреулері мұндай келісім-шарттар жасап үлгерген. «ТКМ» ЖШС жалға алушыларды өз мүддесі үшін пайдаланады, - деді Orda.kz тілшісіне жазбаша түрде Жетісу ауданының әкімі Гүлнәр Көкебаева.

 «Рахат» базарының заңгері Жәмила Төленованың айтуынша, олардың жер телімін жаңа мерзімге жалға беру құқығын беру туралы арызы Алматы қаласының әкімдігінде қаралуда. Аралық жауап қазірдің өзінде алынды. Оларға материалдардың жер комиссиясына берілетіндігі хабарланды.