Қызылордалық отбасы сотта қазақ тілінің көмегімен пәтерін қайтарып алды

Банк немесе қаржы ұйымы дәрменсіз қарыз алушыдан тартып алған пәтерді қайтаруға бола ма? Бұл әр түрлі жағдайларға байланысты борышкерлер санатына енген көптеген қазақстандықтар үшін басты мәселе.
Қызылордалық Рахима Жамантаеваға қазақ тілінің көмегімен банк тартып алған үйді қайтарып алды. Бұл сот ісі жеңіспен аяқталды. Алайда, болған оқиға сот пен қарыз алушыларға сабақ болуы тиіс.
2016 жылы Рахима екі бөлмелі пәтерді жалға алды. 20 жыл мерзімге кейіннен сатып алу құқығымен келісімшартқа қол қойып, ай сайын 38 522 теңге төлеуге міндеттелді.

Рахиманың бірінші күйеуі 2009 жылы қайтыс болды, содан кейін ол көп жылдар бойы балаларымен бірге үй жалдап тұрды. Енді пәтер иесі атануға мүмкіндік туды. Ер азаматты кездестіріп, отбасын құрды. Үшінші бала дүниеге келді, үлкен балалар мектепке бара бастайды...
Осы кезде аяқ астынан отбасы қайтатан қарыздарға бата бастайды. Рахима жаңа туған нәрестеге күтім жасау үшін демалыс алады, күйеуі әр жерде жұмыс істеп отбасын қамтамасыз етеді. Ақша азық-түлікке жетпей жатқан кездерде пәтер ақысы жайына қалады...
Оның соңы пәтер төлемін кешіктіру, қарыз, сотқа алып келеді. Қарыз бар болғаны 270 мың теңге, бірақ судья Тоғызбаева Қазақстандық ипотекалық компанияның талап-арызын қолдап, жалдау шартын бұзу туралы шешім шығарады. Кәмелетке толмаған үш баласы бар отбасы көшеде қалады.
Мұндай жағдайлар қазір де өте көп — ипотека немесе тұрғын үйді жалға алуға байланысты азаматтық істер саны қарқында өсуде. Адвокаттарі, әсіресе соттар қаржы ұйымының сөзін сөйлейді, сондықтан солардың пайдасына шешім қабылдайды.
Сотта айтылып жатқан сөздерден әйелдің түсінгені: үй енді оған тиесілі емес. Рахимада еш шара қалмады. Әкімдіктің есігін қағып көмек сұрады.
Панасыз қалған отбасыға заңды оқиғаға көмектесті. Ал оқиғаны Қызылорда облыстық алқасының адвокаты Серік Ахметқалиев тауып, Жамантаевтар мәселесі туралы кездейсоқ білген. Бір өкініштісі Рахима — апелляциялық шағым беру мерзімін өткізіп алды. Алайда, тәжірибелі заңгер іс материалдарын мұқият зерттеп, Жоғарғы сотқа жүгіну туралы шешім қабылдады.
Адвокаттың басты дәлелдері — Қызылорда қалалық соты іс жүргізу құқығын бұзды және жауапкердің дәлелдерін назарға алмаған. Дәлелдемелер Жоғарғы Соттың Төрағасы Жақып Асановқа сенімді болып — ол істі қайта қарау туралы бұйрық шығарды. Өз кезегінде Жоғарғы Соттың судьясы бірінші сатыдағы соттың ісін жүргізу нормаларын бұзуы негізінде Қызылорда қалалық сотының шешімін жою туралы қаулы шығарды.
Қазақстандық заңнамаға сәйкес жүргізілетін іс бойынша тілді түсінбейтін немесе жеткілікті түрде білмейтін сот процесіне қатысушыларға аудармашы тегін берілуге тиіс. Ал Қызылордадағы сот Жамантаеваның ісін орыс тілінде қараған. Сот ісін жүргізу тілі туралы қағидаларды бұзу процеске қатысатын адамды сот арқылы қорғау, іс бойынша өзінің құқықтық ұстанымын білдіру құқығынан айырады және сот шешімінің күшін жоюға сөзсіз негіз болып табылады.
Сонымен қатар, Жоғарғы сот бірінші сатыдағы сотта судья қарыздың пайда болу себептерін жан-жақты зерттемегеніне және жауапкердің отбасы әлеуметтік осал санатқа жататынын ескермегеніне назар аударды. Әйел бала күтімі бойынша демалыста, ал жұбайы жұмыссыз.
Жоғарғы соттың ұсынысы негізінде М. Еркінбековтің төрағалығымен Қызылорда қалалық соты істі қайта қарады. Сот Қазақстандық ипотекалық компанияны жауапкермен жаңа жалдау шартын жасасуға міндеттеді. Отбасы жалдау бойынша қарызды төледі. Дауға айналған пәтерге басқа тұрғындар қоныстанғандықтан компания отбасына басқа, бірақ үш бөлмелі пәтер берді.
Мақала авторы қарызды қайтарудан бас тартатын адамдарды ақтайын деп отырған жоқ. Бірақ сот органдарына шешім қабылдау кезінде істің барлық мән-жайларын ескеру қажет. Өйткені әрбір сот ісінің артында әрқандай өмірлік мәселелері бар нақты адам тағдыры тұр.
Мақала авторы: Жанна Балмаганбетова
Аударған: Мұхит Тұрсынәлі
Жаңалықтар
- «Парақшасы жойылып, полиция шақырды»: Журналист Лұқпан Ахмедьяровқа қысым көрсетіліп жатыр
- Құлсарыда мопед мінген 13 жастағы бала мерт болды
- Қонаевта депутаттың көз алдында әйел суға батып кетті: Жағажайда құтқарушылар да, дәрігерлер де болмаған
- Ташкентте 157 жыл бұрынғы аптап ыстық қайталанды
- Қол жетпес Қайрат Қожамжаров: күдікке іліккен көлеңкелер
- Қостанай облысында өгей қызын зорлаған АИТВ диагнозы бар ер адам сотталды
- Трамп Қазақстаннан баратын тауарға 25% баж салығын енгізді
- Шерзаттың ісі: 7 жылға сотталған Дидардың ата-анасы сот үкімімен келіспейді
- Ресейде көлік министрі қызметінен босатылған соң өзіне қол салды
- Әлихан Әскербай ауыр атлетикадан Азия чемпионы атанды
- Ақмола облысында сумен жабдықтау желілерін салуға 21,5 млрд теңге бөлінді
- Алматы облысында ірі есірткі зертханасы анықталды
- «Қоршауға соғылған»: Павлодарда зейнеткер велосипедтен құлап көз жұмды
- Семейде 12 жастағы баланы бір топ жасөспірім соққыға жықты
- «Техастағы су тасқыны»: 82 адамның денесі табылды
- Израиль әскері Йеменде хуситтерге қарсы әскери операция бастады
- Алматы облысында баланы көлікпен қағып, қашып кеткен экс-полицей ұсталды
- Президент бокстан Әлем кубогының жеңімпаздарын құттықтады
- Илон Маск АҚШ-та жаңа саяси партия құрды
- Назым Қызайбай ел қоржынына әлем кубогының алғашқы алтынын салды